Κυπαρίσσι, Λογκανίκος, Βεργαδέικα, Φουντέικα, Άγ. Κωνσταντίνος (Ρεγκόζενα), Αγόριανη, Γεωργίτσι, Αλευρού, Καστόρειο (Καστανιά), Λουσίνα, Ντεμήρου (Κάστωρ), Καστρί, Νέα Λιβερά, Σερβέικα, Bορδόνια (Λόπεση, Παπαδιάνικα, Επάνω Χώρα, Σουλήνα, Κάμπος, Όραχος), Καραβάς, [Σελλασία, Κονιδίτσα], Παρδάλι, Πελλάνα, Περβόλια
Με αυτή την καταπληκτική θέα του Ταϋγέτου μεγαλώσαμε στον τόπο μας ...από μικρά παιδιά

..κατά παράφραση του κόμικ "Asterix & Ovelix: "Σε ένα χωριό της Λακωνίας δυο ανυπότακτοι χωριάτες είπαν να φτιάξουν το δικό τους μπλογκάδικο"
Βασικά θέματα ...με μια ματιά:
Αναρτήσεις:

Κυριακή 23 Σεπτεμβρίου 2012

Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου 2012

Η διάλεξη του Θ. Σπυρόπουλου στο Παν/μιο Πειραιώς

 Την Τετάρτη το απόγευμα, 5 Νοεμβρίου 2003, ο καθηγητής αρχαιολογίας κος Θεόδωρος Σπυρόπουλος έδωσε διάλεξη σε αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου Πειραιώς (το γνωστό μας ΠΑ.ΠΕΙ.), στην οποία αναφέρθηκε λεπτομερώς στις ανακαλύψεις του αλλά και στις απόψεις του για την Αρχαία Πελλάνα και την Ομηρική Λακεδαίμονα.
 Είναι συγκινητικό, λοιπόν, το γεγονός ότι, εκείνο το απόγευμα, πολλοί συμπατριώτες ήρθαν με πούλμαν από το χωριό, όπως και από τα γύρω χωριά, από την Σπάρτη, την Αττική, καθώς και από άλλα μέρη, και έδωσαν το παρόν σε αυτή την σημαντική διάλεξη, η οποία πλαισιώθηκε και από την Εταιρεία Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά, καθώς και από επισήμους της τοπικής μας κοινωνίας που διακρίνονται χαρακτηριστικά στις πρώτες θέσεις. Η βιντεοσκόπηση αυτής της ομιλίας και η επεξεργασία της έγινε από τους δύο συμπατριώτες που αναγράφονται στα δύο βίντεο που ακολουθούν, από τα οποία το δεύτερο περιλαμβάνει επιπροσθέτως, μετά το πέρας της διάλεξης, και μια ενδιαφέρουσα ξενάγηση του καθηγητή στο αρχαιολογικό χώρο της Πελλάνας. Αξίζει, λοιπόν, να δείτε αυτά τα δύο βίντεο που έχουν αναρτηθεί στο Youtube, γιατί παρέχουν συγκεντρωτικά πολλές λεπτομέρειες επί του θέματος, φωτογραφίες ευρημάτων, σχεδιαγράμματα του ανακτορικού χώρου, ιστορικές επισημάνσεις και αρχαιολογικές αναλύσεις κλπ.
 Α΄ μέρος (διάλεξη)
Β' μέρος (συνέχεια διάλεξης + ξενάγηση στα αρχαία)
--.--
Επίσης, κρίθηκε σκόπιμο να προστεθεί εδώ κι ένα άλλο σχετικό βίντεο με τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στις 9 Μαρτίου 2002 στην Πελλάνα, οι οποίες περιλαμβάνουν μια ξενάγηση στα αρχαία καθώς και τη διάλεξη του κου Θεόδωρου Σπυρόπουλου σχετικά με την ομηρική Λακεδαίμονα:

Η ξενάγηση του Θ. Σπυρόπουλου στα αρχαία μας

Δημοσιεύτηκε στο notospress.
 Άκρως αποκαλυπτική ήταν η ξενάγηση που έκανε ο αρχαιολόγος κος Θεόδωρος Σπυρόπουλος σε πολίτες της Λακωνίας στους χώρους της αρχαίας Ακρόπολης και των Τάφων της Πελλάνας. Μετά από πρόσκληση του Πολιτιστικού Συλλόγου  Πελλάνας "Η Λακεδαίμων" έγινε μια δίωρη ξενάγηση γύρω από τους τάφους, αφού ήταν ερμητικά ασφαλισμένοι και απομονωμένοι, Παρούσα στην ξενάγηση και η βουλευτής Φεβρωνία Πατριανάκου. Ο ανασκαφέας αρχαιολόγος αναφέρθηκε σε επιστημονικά και ιστορικά στοιχεία που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για το σημαντικότερο εύρημα της Μυκηναϊκής εποχής ενώ περιγράφει τον έναν θολωτό τάφο ως τον σημαντικότερο όλων. [...]
 Τα κυριότερα σημεία της ξενάγησης του είναι: «Απέκριβαν  τεχνηέντως κι εξακολουθούν ακόμη να μην μπορούν να διαλευκάνουν μερικά ζωτικά ζητήματα της ιστορίας της Σπάρτης. Διάβασα προ ημερών άρθρο του πρώην Εφόρου Αρχαιοτήτων της Λακωνίας του Χρύσανθου Χρήστου, ο οποίος στη συνέχεια έγινε καθηγητής της Ιστορίας της τέχνης και ακαδημαϊκός. Έγραφε ως επίτιτλο «Τα δυσχερή και άλυτα προβλήματα της Σπάρτης». Βεβαίως είναι άλυτα και δεν θα τα λύσουν ποτέ αν δεν αναφερθούν στην μητέρα  - πόλη της Σπάρτης που ήταν αυτή εδώ η περιοχή, η Λακεδαίμων ένα σημαντικό τμήμα της οποίας υπήρξε η Πελλάνα.
 Αυτή κληρονόμησε το ευρύτερο όνομα της Λακεδαίμονος. Βρισκόμαστε σε μια ιδιαίτερη γεωφυσική ιδιαιτερότητα του Ελληνικού χώρου. Έχουμε μια τεράστια κοιλάδα ανάμεσα στον Ταύγετο και τον Πάρνωνα που κάποτε ήταν μια τεράστια λίμνη, μια λιμνοθάλασσα που κατέληγε στον Ευρώτα. Ο δίαυλος, ο λώρος, που συνέδεε την περιοχή με την θάλασσα και με τον αρχαίο κόσμο ήταν ο Ευρώτας. Φαρδύς, και όπως λέει ο ο Παυσανίας «ο βασιλιάς της Σπάρτης Ευρώτας συνέλεξε τα λιμνάζοντα ύδατα τα διοχέτευσε μέσα σε ένα ρέμα, το ονόμασε Ευρώτα κι έτσι αποστράγγισε την περιοχή και συνέδεσε τον χώρο της Λακεδαίμονος. Ένας γεωφυσικός χώρος που οργανώθηκε πλέον και πολιτικά, ως πολιτεία, κοινοπολιτεία μικρών νησιών μέσα στη λιμνοθάλασσα. Μία από αυτές τις νησίδες ήταν ο λόφος Παλαιόκαστρο που είχε την τύχη να διαδεχθεί την παλαιά Μινυακή, Αργοναυτική, Λακεδαίμονα και να φιλοξενήσει στα ιστορικότερα μυκηναϊκά χρόνια το παλάτι το οποίο έφθασε μέχρι τον Μενέλαο και την Ελένη.
 Έχουμε μπροστά μας μια έρευνα που ξεκίνησε πριν 200 χρόνια, όταν ελευθερώθηκε η πατρίδα μας. Η Σπάρτη ερευνήθηκε εντατικά. Από την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή, από την Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία και άλλους φορείς. Το ίδιο και η περίμετρος. Όλη η Λακωνία. Το ερώτημα είναι: Που ήταν αυτό το Ανάκτορο. Οι Άγγλοι σκάβοντας στο λόφο στα Μενελάϊα διαπίστωσαν ότι υπήρχαν δύο πρώιμα μυκηναϊκά ανάκτορα του 1600 π.Χ. περίπου.
 Ο Κάτλιν, που είχα την τιμή να είμαι φίλος και συνεργάτης του όταν ήμουν Έφορος Αρχαιοτήτων, ολοκλήρωσε μια έρευνα 150 ετών, (off and on που λένε οι Άγγλοι). Ο άνθρωπος ήταν έντιμος ερευνητής. Το λέω αυτό κατά αντιδιαστολή προς μερικούς νεοφώτιστους αρχαιολόγους οι οποίοι μεταφέρουν κατά την κρίση τους το Ανάκτορο από εδώ και από εκεί, όπου τους αρέσει κι ενδεχομένως μεταφέρουν και κατά ποινικό τρόπο ευρήματα από το ένα μέρος στο άλλο. Ο Κάτλιν, ως σοβαρός κι έντιμος επιστήμων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν μπορεί να είναι στα Μενελάϊα το Μυκηναϊκό κέντρο της εποχής του Μενελάου διότι τα ευρήματα σταματούν γύρω στο 1400 π.Χ. ενώ ο ιστορικός Μενέλαος (γιατί πέραν του επικού χαρακτήρα έχει και ιστορικό χαρακτήρα) πρέπει να τοποθετηθεί στην εποχή του Τρωικού Πολέμου, δηλαδή γύρω στο 1230 με 1180 π.Χ.
 Οι ανασκαφές που έγιναν στα άλλα Πελοποννησιακά ανάκτορα, στην Πύλο, στις Μυκήνες κλπ. έφεραν στο φως ανακτορικά κέντρα αυτής της περιόδου. Στη Λακωνία τι γινόταν; Που ήταν το ανάκτορο; Θα επαναλάβω τον αφορισμό ενός διαπρεπούς αμερικανού αρχαιολόγου, του Τζέρεμυ Ράτερ, ο οποίος συνοψίζει τα στοιχεία που συγκροτούν τον ισχυρισμό ότι κάποιος έχει βρει ένα μυκηναϊκό ανακτορικό κέντρο:
  • Πρέπει να έχει μια Ακρόπολη,
  • που να περιβάλλεται από κυκλώπειο Τείχος,
  •  το οποίο να κλείνει μέσα μια Πηγή, ώστε σε περίπτωση πολιορκίας να μπορούν να έχουν νερό κάτω από τα πόδια του εχθρού, δηλαδή υπόγεια πηγή. 
  • Να υπάρχει ένα Μέγαρο, δηλαδή η οικία του βασιλιά που είναι συγχρόνως και θρησκευτικό κέντρο. 
  • Πίσω από το μέγαρο πρέπει να υπάρχει ένα Διοικητικό Συγκρότημα. Διότι τα ανάκτορα τα μυκηναϊκά δεν είναι επαύλεις. Είναι διοικητικά κέντρα. Αυτό σημαίνει ότι βασιλιάς κατοικεί στο μέγαρο και ασκεί καθήκοντα θρησκευτικά και πολιτικά. Πίσω από αυτόν είναι όλη η ιεραρχία του κράτους, αρχεία, τεχνίτες, στρατιώτες. 
  • Όλα αυτά είναι γραμμένα σε Πινακίδες
  • Το τελευταίο που πρέπει να βρει κανείς είναι ένα Βασιλικό Νεκροταφείο
 Όχι μόνον έναν τάφο. Να, γιατί δεν μπορεί το Βαφειό να διεκδικήσει το Ανάκτορο. Γιατί πρόκειται για μεμονωμένο τάφο ενός πρίγκιπα του Βαφειού. Εδώ στην Πελλάνα έχουμε αυτά τα στοιχεία;  
Έχουμε ακρόπολη; - Έχουμε! Έχουμε μια πηγή; - Ναι και μάλιστα διάσημη. Είναι αέναη πηγή και αιωνόβια όπως την χαρακτήρισε ο Παυσανίας, όταν την βρήκε μετα χιλιάδες χρόνια και την ονόμασε Πελλανίδα πηγή. Αγνοούμε πώς λεγόταν στα μυκηναϊκά χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή η πηγή είναι υπόγεια. Έχουμε βασιλικό νεκροταφείο; - Βεβαίως έχουμε! Ένας από τους τάφους είναι ο μεγαλύτερος στο είδος του σε όλο τον μυκηναϊκό πολιτισμό. Είναι λαξευτός τάφος μέσα στον βράχο. Ένα αριστούργημα κατασκευής. Το μεγαλύτερο μνημείο του μυκηναϊκού μας πολιτισμού.
 Οι Αρχαιολόγοι εθελοτυφλούν. Το χειρότερο, δε, είναι ότι κάνουν τον εξής συλλογισμό: «Είναι δυνατόν να έχουμε εδώ το βασιλικό νεκροταφείο και το ανάκτορο να είναι στο Ξηροκάμπι, για παράδειγμα…» Τα ίδια έκαναν κάποτε στον αρχαιολόγο Μανώλη Ανδρόνικο. Τον βασάνιζαν… Οι Αρχαιολόγοι, το Κ.Α.Σ., εκλήθησαν εδώ στην Πελλάνα, όταν τελείωσα την ανασκαφή μου και ζήτησα, όπως είθισται, να συνεχίσω συνταξιοδοτημένος την ανασκαφή μου δικαιωματικά. Άρχισαν λοιπόν: "Σου δίνουμε την ανασκαφή, αλλά σου βάζουμε στο κεφάλι γύρω στους 30 αρχαιολόγους". Οι περισσότεροι εξ αυτών συκοφάντες τους οποίους έσυρα στα δικαστήρια, εξευτελίστηκαν (Θέμελης, Παναγιωτοπούλου, Θέμος). Τους ρωτώ: «Είναι ανάκτορο στην Πελλάνα;» και αναμένω την απάντηση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Τι έβγαλαν ως πόρισμα της αυτοψίας: «Η Πελλάνα έχει πολύ σημαντικά Αρχαία». Ρωτώ πάλι: «Τι θα βάλουμε ως πινακίδα στον περιφραγμένο αρχαιολογικό χώρο;» Είναι άραγε αυτή επιστημονική πληρότητα, για να μην πω εντιμότητα… Τελικά κατέληξαν ότι είναι ...Ελληνιστικός οικισμός!
Και βέβαια προέβησαν στο εξής τερατούργημα: Βρήκαμε ένα καταπληκτικό τάφο και το Πάσχα του 2002, Μεγάλη Πέμπτη, έφεραν 250 τόνους νταμαρίσιο χαλίκι και τον κατέχωσαν. Κι ερωτώ σε ποια χώρα του κόσμου θα καταστρεφόταν ένα μνημείο που ο νόμος προστατεύει. Οι γυναίκες της Πελλάνας τους πήγαν στα δικαστήρια, έδωσαν αγώνα… Ο πρόεδρος του Κ.Α.Σ. δεν είχε το θάρρος να αναλάβει την ευθύνη και να τα προστατεύσει…  Προφανώς κατέστρεψαν το μνημείο, έχουν περάσει 10 χρόνια και δεν το ανοίγουν. Παρόλο που υποσχέθηκαν ότι σε λίγους μήνες θα το άνοιγαν.
 Πολύ σύντομα δημοσιεύω τα ευρήματα της ανασκαφής μου σε τρίτομο σύγγραμμα 1500 σελίδων, στο οποίο περιέχεται η απόδειξη και η τεκμηρίωση. Περιμένω να πάρουν θέση. Γιατί σήμερα τους καλούμε να διοργανώσουμε ένα Διεθνές Συνέδριο, αλλά αρνούνται, διότι ξέρουν περί τίνος πρόκειται. Ισχυρίζονται καθηγητές, όπως ο Θέμελης, ότι εδώ, στην Πελλάνα υπήρχε Ελληνιστικός οικισμός οχυρωμένος. Την στιγμή που αυτή η Σπάρτη ήταν ανοχύρωτη. Δυστυχώς αυτοί είναι οι επιστήμονες στην Ελλάδα. ...Λυπάμαι!»

Πέμπτη 20 Σεπτεμβρίου 2012

Ξενάγηση στην Πελλάνα από τον Θ. Σπυρόπουλο

 Α ν α κ ο ί ν ω σ η :

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πελλάνας “Η ΛΑΚΕΔΑΙΜΩΝ” διοργανώνει ημερίδα
το Σάββατο, 22 Σεπτεμβρίου, 4.30΄ μ.μ., στο Δημοτικό Σχολείο Πελλάνας
με θέμα τις αρχαιότητές της.
Θα γίνει ξενάγηση στους Μυκηναϊκούς θολωτούς τάφους, στα Μινυακά μνημεία και το Μυκηναϊκό Ανάκτορο στο Παλαιόκαστρο Πελλάνας από τον ανασκαφέα καθηγητή κ. Θεόδωρο Σπυρόπουλο.
Θα ακολουθήσει συζήτηση και ενημέρωση.

Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2012

Ποιος είναι ο αρχαιολόγος κ. Θεόδωρος Σπυρόπουλος;

Θεόδωρος Σπυρόπουλος (αρχαιολόγος)
από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Θεόδωρος Γ. Σπυρόπουλος (γεν. 1938) είναι Έλληνας αρχαιολόγος και επίτιμος έφορος αρχαιοτήτων Σπάρτης. Είναι επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ανασκαφικό έργο
Το ανασκαφικό έργο του Θεόδωρου Σπυρόπουλου είναι εκτεταμένο, αν και οι δημοσιεύσεις γύρω από τις έρευνες του, κατά καιρούς, έχουν προκαλέσει εντάσεις στην κοινότητα των αρχαιολόγων.
1968: Ανασκαφές στην Τανάγρα
Το 1968, με υπόδειξη του Σπυρίδωνα Μαρινάτου ξεκίνησε τις ανασκαφές στην Τανάγρα, οι οποίες έφεραν στο φως μυκηναϊκό νεκροταφείο, στο οποίο βρέθηκαν 32 θαλαμοειδείς τάφοι, ασύλητοι οι περισσότεροι. Οι τάφοι περιείχαν επίσης ζωγραφισμένες λάρνακες, που τους ξεχωρίζουν από την πλειονότητα των ανάλογων τάφων της εποχής εκείνης. Το νεκροταφείο χρονολογήθηκε στη VE III Β-Γ περίοδο, (δηλαδή περίπου, μεταξύ των ετών 1240 και 1170 π.Χ. ή ήταν σε χρήση από την ΥΕ ΙΙΙΑ μέχρι το τέλος της ΥΕ ΙΙΙΒ και ίσως και έτι περαιτέρω), ενώ οι ανακαλύψεις αυτές ανακοινώθηκαν μεταξύ του 1969 και του 1970.
1971-1973: Ανασκαφές στη Θήβα
Από το 1971 ως το 1973 πραγματοποίησε ανασκαφές κοντά στη Θήβα. Ο Θεόδωρος Σπυρόπουλος θεωρεί ότι αυτό που πράγματι εντόπισε ήταν ο τάφος των διδύμων ιδρυτών της αρχαίας Θήβας, των Αμφίονα και Ζήθου, χαρακτηρίζοντας την κατασκευή του τάφου ως «κλιμακωτή πυραμίδα» ή «ziggurat», που χτίστηκε κατά την 3η χιλιετία π.Χ. [...]
1979-1991: Μυκηναϊκό Κέντρο & Νεκρομαντείο στο Παλαιόκαστρο Γορτυνίας
Στην περιοχή του Παλαιόκαστρου Γορτυνίας ανακαλύφθηκε τυχαία, μεγάλο Μυκηναϊκό Κέντρο με Νεκροταφείο. Το 1955 έγινε αρχική ανασκαφή σε δύο μυκηναϊκούς τάφους. Οι συστηματικές ανασκαφές άρχισαν εν τέλει το 1979 από τον Θ. Σπυρόπουλο και συνολικά είχαν διάρκεια 12 περίπου χρόνια. Το Νεκροταφείο περιλάμβανε περίπου 100 λαξευτούς τάφους διαφόρων τύπων (θολωτοί, θαλαμωτοί, φρεατοειδείς, λακκοειδείς και κιβωτόσχημοι), χρονολογημένους από το 1.500 π.Χ. έως το 1.050 π.Χ., ενώ ανακαλύφθηκε, επίσης, και κατασκευή λατρευτικού και τελετουργικού σκοπού, η οποία θεωρείται πως χρησίμευε ως Νεκρομαντείο των ύστερων μυκηναϊκών χρόνων, το οποίο χρονολογείται περί το 1.100 π.Χ. Το νεκρομαντείο, που σύμφωνα με τους ανασκαφείς, περιγράφεται στη Λ' ραψωδία της Οδύσσειας, γνωστή ως Νέκυια, και στην ανακάλυψή του συνέβαλαν κυρίως οι Θεόδωρος Σπυρόπουλος και Ιωάννης Πισιμίσης, θεωρείται ως το αρχαιότερο και μοναδικό μυκηναϊκό Νεκρομαντείο της αρχαίας Ελλάδας. Τα ευρήματα του νεκροταφείου που έχουν βρεθεί, εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Τρίπολης.
1979-σήμερα: Ανασκαφές στην Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού στην Κυνουρία Αρκαδίας
Η Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού βρίσκεται στην περιοχή Εύα των Δολιανών, η οποία κατά την αρχαιότητα ήταν κωμόπολη της Κυνουρίας. Η θέση της έπαυλης ήταν ήδη γνωστή από τον 19ο αιώνα, η ταύτισή της όμως έγινε με βεβαιότητα το 1906 από τον αρχαιολόγο Κωνσταντίνο Ρωμαίο. Οι συστηματικές ανασκαφές ξεκίνησαν το 1979 από τον Θεόδωρο Σπυρόπουλο και συνεχίζονται έως σήμερα. Τα ευρήματα που έχουν βρεθεί, φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Τρίπολης και το Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους.
2002-σήμερα: Ανασκαφές στην Πελλάνα Λακωνίας
Τον Μάρτιο του 2002 ο Θεόδωρος Σπυρόπουλος, πραγματοποιώντας ανασκαφές στην Πελλάνα, η οποία βρίσκεται 25 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Σπάρτης και κοντά στην κοίτη του ποταμού Ευρώτα, ανακοίνωσε την ανακάλυψη μυκηναϊκού ανακτόρου, το οποίο ο ίδιος θεωρεί ότι είναι του βασιλιά της αρχαίας Σπάρτης Μενελάου και της γνωστής ωραίας συζύγου του Ελένης. Στην ίδια περιοχή βρίσκεται σειρά μεγάλων μυκηναϊκών θαλαμοειδών τάφων. Αυτό τον οδήγησε στο να πιστεύει, ότι στις ανασκαφές του ανακάλυψε την χαμένη ομηρική πρωτεύουσα της αρχαίας Λακωνίας. Το ίδιο το ανάκτορο έχει διαστάσεις 32 x 14 μέτρα και χρονολογείται γύρω στο 1200 π.Χ.. Το περιβάλλουν κυκλώπεια τείχη και ευρύς δρόμος οδηγεί στην είσοδό του. Κατά τη διάρκεια της αρχαιότητας, οι κοντινοί τάφοι λεηλατήθηκαν όλοι. Ωστόσο, το ανάκτορο ήταν αλώβητο, και η αρχαιολογική σκαπάνη απέδωσε κοσμήματα, τοιχογραφίες, κεραμική, και μια πληθώρα πινακίδων Γραμμικής Β, (κάτι που οδηγεί στην πιθανολόγηση ύπαρξης κεντρικών αρχείων εκεί). Επί του παρόντος, υπάρχει μια μεγάλη ερμηνευτική σύγκρουση μεταξύ του αρχαιολόγου Θεόδωρου Σπυρόπουλου και των μελών της Βρετανικής Σχολής Αθηνών. Ο μεν πρώτος πιστεύει ότι η Πελλάνα ήταν η Μυκηναϊκή πρωτεύουσα της Λακωνίας, οι δε δεύτεροι πιστεύουν ότι η αρχαιολογική γεωγραφική θέση Μενελάειον Σπάρτης ήταν η πρωτεύουσα (το Μενελάειον βρίσκεται στην Θεραπνή, κοντά στη Σπάρτη). Γενικά, η αντίθετη άποψη θεωρεί ότι η θέση της Πελλάνας είναι κατά πολύ απομακρυσμένη, σε σχέση με τους σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους του Μενελαΐου και του Βαφειού. Ο οικισμός αυτός της Πελλάνας έχει χαρακτηριατεί ως νεολιθικός και πρωτοελλαδικός οικισμός.
Συμβολή στη δημιουργία Αρχαιολογικού Μουσείου Λακωνίας
Σημαντική είναι επίσης η συμβολή του για τη δημιουργία ενός νέου μουσείου στην Σπάρτη (εκτός του ήδη υπάρχοντος Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης), δηλαδή για το Αρχαιολογικό Μουσείο Λακωνίας, το οποίο χωροθέτησε στο πρώην εργοστάσιο της εταιρείας ΧΥΜΟΦΙΞ.

--.--

Theodore Spyropoulos
from Wikipedia, the free encyclopedia

Theodore Spyropoulos (Greek: Θεόδωρος Σπυρόπουλος) is a Greek archeologist who is also a regional official of Greece's Central Archaeological Council.
Excavations at Tanagra
At Tanagra, Spyropoulos began excavating a large Mycenaean cemetery in 1968. Every year up until Spyropoulos moved to the ephorate at Sparta, the excavation site yielded larnakes, pottery and terracottas. The chamber tombs uncovered were apparently in use from LH IIIA up until the end of LH IIIB and perhaps beyond.
Excavations near Thebes
Near Thebes, Spyropoulos excavated the supposed tomb of Amphion and Zethus between 1971 and 1973. He identified the structure of the tomb as a step-pyramid or ziggurat built during the 3rd millennium BC.
Excavations at Pellana
Spyropoulos discovered an alternative site for the palace of Menelaus at Pellana located 25 kilometers north of Sparta. The site itself is near a series of large Mycenean chamber tombs. This has led Spyropoulos to believe that his excavations uncovered the lost Homeric capital of Laconia. The palace itself is 32 meters by 14 meters and is dated to around 1200 BC. Cyclopean walls surround the palace and a wide road leads up to the entrance. During Antiquity, the tombs were all plundered. However, the palace was unscathed since it yielded jewelry, wall paintings, pottery, and a plethora of Linear B tablets. Currently, there exists a major clash of interpretation between Spyropoulos and members of the British School at Athens. The former believes that Pellana was the Mycenean capital of Laconia and the latter believe that the Menelaion was the capital.

Κυριακή 1 Ιουλίου 2012

Στης Πελλάνας το γιοφύρι

Συνεχίζουμε, το λοιπόν, τα δείγματα "υψηλής" ποίησης... Αυτή τη φορά μας βγήκε κάτι παραδοσιακό, που θα έπρεπε να είχε δημοσιευτεί πριν καμιά πενηνταριά χρόνια, για να είχε πιθανότητα επιτυχίας, να το παίρνανε οι τραγουδιστάδες και οι τραγουδίστριες του χωριού μας και να το λαλούσανε στον κάμπο, όπως συνηθίζανε εκείνους τους καιρούς που αντιλαλούσε ο ελαιώνας από τα τραγούδια...
 
Στης Πελλάνας το γιοφύρι

– Όμορφη Πελλανιώτισσα,
για πούθε το ’χεις βάλει;
μήπως στα Ψίλιθρα κινάς
μήπως στον Αη-Γιάννη,
για μήπως πας στα Βαρικά
με τούτο το λιοπύρι,
μόλις ξαπόστασα κι εγώ
σε τούτο το γιοφύρι.
– Ουδέ στα Ψίλιθρα κινώ
ουδέ στον Αη-Γιάννη
για το Κουβέλι πάω εγώ,
όπου έχω ένα μποστάνι.
Πάρε να πιεις λίγο νερό
από την Άσπρη Βρύση,
γιατί σε βλέπω να κοιτάς
με θαυμασμό τη φύση.

Πουλάκι εδιάβη κι έκατσε
στην άκρια στο πλατάνι,
δεν κελαηδούσε σαν πουλί
μήτε και τραγουδούσε
παρά ελαλούσε κι έλεγε
μ’ ανθρωπινή λαλίτσα:
– Εσείς, τα δυο μου, τα καλά,
για πούθε τριγυρνάτε;
σ’ όλο τον κάμπο εγώ πετώ,
μα να με συμπαθάτε,
τέτοιο δεν είδα θαύμα εδώ
όσον καιρόν υπάρχω.
Μόν’ έναν λόγο θα σας πω
κι ύστερα θα πετάξω,
μες στην φωλίτσα μου κι εγώ
σε λίγο να κουρνιάξω.
Εσείς, τα δυο σας, το λοιπόν,
άλλο μην καρτεράτε,
είδα τον φτερωτό θεό
τα βέλη του να ρίχνει,
να σας λαβώνει τις καρδιές,
να πυρπολεί τα στήθη.

– Μα τι ’ναι τούτα που μας λες,
φανταχτερό πουλάκι,
γυρνάω πίσω στο χωριό
μη λάχει και με δούνε
και για τον ξένο πουν κακό
κι εμέ κακολογούνε.
– Ξένος δεν είμαι, κόρη μου,
κι ας ήρθα από την πόλη,
ήρθα να δω τους δυο γονείς
τους θειούς μου και το σόι.
Αλήθεια, πώς μεγάλωσες,
δε με θυμάσαι διόλου;
Είμαι του γείτονα παιδί,
μα εσπούδαζα στην πόλη.
– Αν είσαι γιος του γείτονα,
δώσε γνωστά σημάδια,
που ξέρει μόνο η γειτονιά
και όχι όλη η Πελλάνα.
– Ελιά έχεις στον κήπο σου,
ελιά και στη μασχάλη
και δίπλα απ’ την κληματαριά
στέκει μικρό πηγάδι.
– Αυτά τα ξέρουνε πολλοί
κι εδώ και στο Γιωργίτσι,
άλλα σημάδια πες κρυφά
για μένα, το κορίτσι.
– Έχεις και μια γαριφαλιά
’πό μέσα απ’ το μπαλκόνι
και μες στο δώμα σου, θαρρώ,
λαλείς όπως το αηδόνι:
και σαν τον Πάρνωνα θωρείς
«...έλα, γεράκι μ’, έλα»
και σαν τον Ταΰγετο θωρείς
«...σήκω, αϊτέ μ’, πέτα».

– Εσύ ’σαι του κυρ-Γιάννη ο γιος,
τώρα πια σε θυμούμαι
κι αν είχα χρόνους να σε δω,
τώρα πώς θα κοιμούμαι,
αυτό που είπε το πουλί
κι εγώ το ’μολογάω
με όση μου ’μεινε φωνή
στο λέω, σ’ αγαπάω!
– Μικρή μου, αυτό που ’μολογάς
ο νους μου δεν πιστεύει,
ετόσους χρόνους απορώ
η καρδιά μου πώς αντέχει,
για σένα το λουλούδι μου,
για σένα το ανθός μου,
αγάπη πάντα είχα κρυφή
που έλιωνε εντός μου!
Πελλ. Α - Πελλ. Β

Τρίτη 12 Ιουνίου 2012

Πελλάνα ή Φάριδα! Το ανάκτορο που διχάζει…

 Δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα notospress.gr στις 30/5/2012

Όπως και να' χει οι Σπαρτιάτες πρέπει να αισθανόμαστε ευτυχείς, αφού μας περικλείουν από βορρά και νότο ευρήματα βασιλικών ανακτόρων. Στην Πελλάνα τα ευρήματα Σπυρόπουλου και στην Φάριδα τα ευρήματα Βασιλογάμβρου.
 Όπως ισχυρίζεται ο Ιωάννης Βαρβιτσιώτης, ήρθε η ώρα οι αρχαιολόγοι να συζητήσουν και να συμφωνήσουν έτσι, ώστε ο θαμμένος αρχαιολογικός πλούτος στην ευρύτατη περιοχή της σημερινής Σπάρτης να μην διχάσει, αλλά να ενώσει την ιστορική μνήμη και συνείδησή μας.
Με ευρήματα από την Φάριδα και τον Ταύγετο, την Αρχαία Σπάρτη, κατά μήκος την διάνοιξης του οδικού άξονα Σπάρτη – Λεύκτρο και στην Πελλάνα, βρισκόμαστε ενώπιον μιας πρωτοφανούς αποκάλυψης, ότι όλος ο τόπος αποτελούσε αρχαιολογικό κέντρο πολιτισμού, δύναμης, εξουσίας, ζωής.

Στην Πελλάνα των θολωτών τάφων
 Τον Μάρτιο του 2002 ο καθηγητής της Αρχαιολογίας και επίτιμος έφορος Αρχαιοτήτων Σπάρτης Θεόδωρος Γ. Σπυρόπουλος ανακοίνωσε την ανακάλυψη του μυκηναϊκού ανακτόρου του Μενελάου και της Ελένης στην ομηρική πόλη Λακεδαίμονα, κοντά στη σημερινή κωμόπολη της Πελλάνας, 25 χλμ. ΒΔ της Σπάρτης, και κοντά στην κοίτη του Ευρώτα. Η ανακοίνωση αυτή συνάντησε την επιφύλαξη - τη σιωπηρή αποδοκιμασία θα 'λεγε κανείς - αρχαιολογικών κύκλων στην Ελλάδα.
 Όπως αναφέρει σε άρθρο του ο Γιάννης Βαρβιτσιώτης «Η ανακάλυψη αυτή έχει αποσπάσει θετικά σχόλια από τη διεθνή κοινότητα. Και γνωρίζω ακόμη ότι στην Ελλάδα ανθούν οι αντιζηλίες και οι μικροανταγωνισμοί. Έτσι άλλωστε δεν συνέβη με τον Μανόλη Ανδρόνικο με την ανακάλυψή του για τον τάφο του Φιλίππου; Έγινε αντικείμενο έντονης αμφισβήτησης και χρειάστηκε πολύς χρόνος και μεγάλη προσωπική προσπάθεια, για να αρθούν οι επιφυλάξεις - και όχι μόνον - που είχε διατυπώσει η πλειονότητα των ομοτέχνων του. Είναι όμως ιστορικά βεβαιωμένο ότι ο Μενέλαος ήταν υπαρκτό πρόσωπο, υπήρξε βασιλιάς, και είχε κατά συνέπεια ανάκτορο αντάξιό του. Είναι ακόμη προφανές ότι το ανάκτορο θα έπρεπε να ήταν χτισμένο στην πρωτεύουσα του κράτους. Ποια ήταν όμως η πρωτεύουσα του κράτους του Μενελάου;»
 Ο κ. Σπυρόπουλος υποστηρίζει ότι πρωτεύουσα ήταν η Λακεδαίμων, την οποία εντόπισε στην περιοχή της Πελλάνας, στις ανατολικές υπώρειες του Ταϋγέτου και συγκεκριμένα στον λόφο Παλαιόκαστρο. Οι αντιλέγοντες όμως - και είναι πολλοί - υποστηρίζουν ότι η Λακεδαίμων ήταν περιοχή και όχι πόλη. Ο κ. Σπυρόπουλος για να στηρίξει την άποψή του παραθέτει χωρία του Ομήρου τόσο στην Ιλιάδα όσο και στην Οδύσσεια από τα οποία συνάγει το συμπέρασμα ότι η Λακεδαίμων ήταν πόλη. «Ησαν εκείνοι που είχαν την κοίλη και κητώεσσα Λακεδαίμονα, και την Φάρι και την Σπάρτη και την Μέση με τα πολλά περιστέρια, που ενέμοντο και τις Βρυσειές και τις τερπνές Αυγειές, εκείνοι επίσης που είχαν τις Αμύκλες και το Έλος την παράλια πολίχνη, και αυτοί που είχαν τον Λα και κατοικούσαν περί το Οίτυλον αρχηγός τους ήταν ο βροντόφωνος Μενέλαος με 60 πλοία».
 Αλλά και στην Οδύσσεια η περιγραφή την οποία μας χαρίζει ο Όμηρος είναι διαφωτιστική. Ο γιος του Οδυσσέα Τηλέμαχος φεύγει κρυφά από την Ιθάκη με ένα μικρό ιστιοφόρο και μετά από 3 ημέρες φθάνει στην Πύλο. Αγωνιά για τον πατέρα του και πάει να ρωτήσει τον βασιλιά Νέστορα για την τύχη του. Εκείνος δεν γνωρίζει, επειδή έφυγε νωρίς από την Τροία και τον στέλνει να ρωτήσει τον Μενέλαο στη Λακεδαίμονα που καταφανώς, κατά τον κ. Σπυρόπουλο, αναφέρεται ως πόλις. Ο ποιητής στη συνέχεια περιγράφει ότι, όταν ο Τηλέμαχος έφθασε στα ανάκτορα του Μενελάου, ο τελευταίος πάντρευε τον γιο του με κόρη από τη Σπάρτη (Σπάρτηθεν).

Παρασκευή 8 Ιουνίου 2012

«Κατά σύμβαση» στην Πελλάνα το ανάκτορο του Μενελάου

Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή στις 21.10.2004

Βρήκε ή όχι το ανάκτορο του Μενελάου, όπως ισχυρίζεται ο αρχαιολόγος Θεόδωρος Σπυρόπουλος, στην Πελλάνα Λακωνίας; Μια ακόμη συζήτηση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο προχθές το βράδυ, παρότι την τελευταία φορά είχε ζητηθεί από τον ανασκαφέα να φέρει τα ημερολόγια της ανασκαφής και όλα τα στοιχεία που θα «αφηγούνται» το ιστορικό των ερευνών του.
Οταν προχθές ρωτήθηκε σχετικά, ο ανασκαφέας απάντησε: «Υπάρχει ένα κτίσμα με εμφανή στοιχεία μεγάρου. Τα ευρήματα συνηγορούν υπέρ της χρονολόγησης αυτής της εποχής. Από αυτά φαίνεται πως εδώ ήταν ανακτορικό κέντρο. Μας λείπουν ίσως τα αποφασιστικά τεκμήρια, ένα αρχείο πινακίδων που είναι πιθανόν να βρεθεί, αφού έχει ερευνηθεί μόνο το 1/10 της περιοχής».
Θεμιτή χαρακτηρίζει ο κ. Σπυρόπουλος τη θεωρία του, «αφού είναι το μόνο ανάκτορο στην περιοχή». Ανέφερε, μάλιστα, παρόμοια παραδείγματα: «Όταν ανακαλύφθηκε το ανάκτορο της Πυλίας, πολλοί αμφισβήτησαν ότι είναι του Νέστορα. Στην Κνωσό συμφωνούμε κατά σύμβαση ότι είναι του Μίνωα, γιατί δεν βρέθηκε καμία πινακίδα. Κατά σύμβαση, λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι αυτό είναι το ανάκτορο του Μενελάου».
Τελικά, το Συμβούλιο αποφάσισε κατά πλειοψηφία το 2004 να γίνουν στον χώρο μόνο εργασίες συντήρησης και φροντίδας και το 2005 σωστική ανασκαφή που θα επικεντρωθεί στο ανάκτορο και για άλλη μια φορά ζητήθηκε να προσκομιστούν τα στοιχεία της ανασκαφής.
Με αφορμή την επιμονή του ΚΑΣ για προσκόμιση στοιχείων, ο γενικός διευθυντής αρχαιοτήτων Λ. Κολώνας παρατήρησε: «Για κανέναν ενδιαφερόμενο δεν έχουν ζητηθεί τόσο διεξοδικά στοιχεία ανασκαφών». Από την πλευρά της εφορείας αρχαιοτήτων Σπάρτης ζητήθηκε να μη μείνει ο κ. Σπυρόπουλος διευθυντής της ανασκαφής.

Τρίτη 5 Ιουνίου 2012

Το ανάκτορο του Μενελάου διχάζει την αρχαιολογία

Δημοσιεύθηκε στο Βήμα, στις 23/02/2003, από τον βουλευτή κ. Ιωάννη Μ. Βαρβιτσιώτη.

Ζωηρά, αν και επιφυλακτικά, τα σχόλια των αρχαιολόγων για τα ευρήματα του καθηγητή Θεόδωρου Σπυρόπουλου

Τον Μάρτιο του 2002 ο καθηγητής της Αρχαιολογίας και επίτιμος έφορος Αρχαιοτήτων Σπάρτης Θεόδωρος Γ. Σπυρόπουλος ανακοίνωσε την ανακάλυψη του μυκηναϊκού ανακτόρου του Μενελάου και της Ελένης στην ομηρική πόλη Λακεδαίμονα, κοντά στη σημερινή κωμόπολη της Πελλάνας, 25 χλμ. Β.Δ. της Σπάρτης, και κοντά στην κοίτη του Ευρώτα. Η ανακοίνωση αυτή συνάντησε την επιφύλαξη - τη σιωπηρή αποδοκιμασία, θα 'λεγα - αρχαιολογικών κύκλων στην Ελλάδα. Προκαλεί, όμως, απορία το γεγονός ότι, ενώ το ΚΑΣ (Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο) σε πλήρη σύνθεση επισκέφθηκε στις 20.5.2002 τις ανασκαφές, τηρεί έκτοτε «άκρα του τάφου σιγή», παρά την υποχρέωση που έχει από τον νόμο να εκδώσει σχετική γνωμάτευση. Αλλά και οι αντιδρώντες δεν «πολεμούν» φανερά την ανακάλυψη του Σπυρόπουλου, αλλά με ψιθύρους και στο παρασκήνιο προσπαθούν να τη διακωμωδήσουν.
Αμφισβητήσεις και προκατάληψη
Δεν είμαι αρχαιολόγος, ούτε έχω σπουδάσει σχετικά για να κρίνω τις ανακαλύψεις του Σπυρόπουλου. Έχω όμως αγάπη για τον τόπο μου - κατάγομαι από την περιοχή - και έχω ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα ευρήματα της ανασκαφής. Έτσι γνωρίζω ότι η ανακάλυψη αυτή έχει αποσπάσει θετικά σχόλια από τη διεθνή κοινότητα. Και γνωρίζω, ακόμη, ότι στην Ελλάδα ανθούν οι αντιζηλίες και οι μικροανταγωνισμοί. Έτσι, άλλωστε, δεν συνέβη με τον Μανόλη Ανδρόνικο με την ανακάλυψή του για τον τάφο του Φιλίππου; Έγινε αντικείμενο έντονης αμφισβήτησης και χρειάστηκε πολύς χρόνος και μεγάλη προσωπική προσπάθεια, για να αρθούν οι επιφυλάξεις - και όχι μόνον - που είχε διατυπώσει η πλειονότητα των ομοτέχνων του.
Είναι, όμως, ιστορικά βεβαιωμένο ότι ο Μενέλαος ήταν υπαρκτό πρόσωπο, υπήρξε βασιλιάς, και είχε κατά συνέπεια ανάκτορο αντάξιό του. Είναι ακόμη προφανές ότι το ανάκτορο θα έπρεπε να ήταν χτισμένο στην πρωτεύουσα του κράτους. Ποια ήταν όμως η πρωτεύουσα του κράτους του Μενελάου;
Ο Σπυρόπουλος υποστηρίζει ότι πρωτεύουσα ήταν η Λακεδαίμων, την οποία εντόπισε στην περιοχή της Πελλάνας, στις ανατολικές υπώρειες του Ταϋγέτου και συγκεκριμένα στον λόφο Παλαιόκαστρο. Οι αντιλέγοντες όμως - και είναι πολλοί - υποστηρίζουν ότι η Λακεδαίμων ήταν περιοχή και όχι πόλη.
Ο Σπυρόπουλος, για να στηρίξει την άποψή του, παραθέτει χωρία του Ομήρου, τόσο στην Ιλιάδα όσο και στην Οδύσσεια, από τα οποία συνάγει το συμπέρασμα ότι η Λακεδαίμων ήταν πόλη. Πιο συγκεκριμένα στην Ιλιάδα: ο Όμηρος απαριθμεί διάφορα τοπωνύμια, προφανώς πόλεις του βασιλείου του Μενελάου, που μετείχαν στην εκστρατεία. Τα τοπωνύμια τα οποία αναφέρονται συνδέονται μεταξύ τους με συμπλεκτικούς συνδέσμους (τε, και, ήδε), που, ως γνωστόν, συνδέουν όμοια πράγματα. Στο χωρίο, λοιπόν, αυτό αναφέρονται αρκετές πόλεις και μεταξύ αυτών και η Λακεδαίμων. Το σχετικό χωρίο της Ιλιάδος έχει σε μετάφραση ως εξής:
Ήσαν εκείνοι που είχαν την κοίλη και κητώεσσα Λακεδαίμονα, και την Φάρι και την Σπάρτη και την Μέση με τα πολλά περιστέρια, που ενέμοντο και τις Βρυσειές και τις τερπνές Αυγειές, εκείνοι επίσης που είχαν τις Αμύκλες και το Έλος την παράλια πολίχνη, και αυτοί που είχαν τον Λα και κατοικούσαν περί το Οίτυλον, αρχηγός τους ήταν ο βροντόφωνος Μενέλαος με 60 πλοία.
Αλλά και στην Οδύσσεια η περιγραφή, την οποία μας χαρίζει ο Όμηρος, είναι διαφωτιστική. Ο γιος του Οδυσσέα, Τηλέμαχος, φεύγει κρυφά από την Ιθάκη με ένα μικρό ιστιοφόρο και μετά από 3 ημέρες φθάνει στην Πύλο. Αγωνιά για τον πατέρα του και πάει να ρωτήσει τον βασιλιά Νέστορα για την τύχη του. Εκείνος δεν γνωρίζει, επειδή έφυγε νωρίς από την Τροία και τον στέλνει να ρωτήσει τον Μενέλαο στη Λακεδαίμονα, που καταφανώς, κατά τον Σπυρόπουλο, αναφέρεται ως πόλις. Ο ποιητής, στη συνέχεια, περιγράφει ότι, όταν ο Τηλέμαχος έφθασε στα ανάκτορα του Μενελάου, ο τελευταίος πάντρευε τον γιο του με κόρη από τη Σπάρτη (Σπάρτηθεν). Αν τα ανάκτορα του Μενελάου ήταν στη Σπάρτη, ο Σπυρόπουλος υπογραμμίζει ότι ο Όμηρος δεν θα έγραφε ότι η νύφη του Μενελάου ήταν από τη Σπάρτη.
Λόγος και αντίλογοι
Ασφαλώς, σ' αυτή την άποψη του Σπυρόπουλου θα υπάρχει επιστημονικός αντίλογος. Μήπως, λοιπόν, η επιστημονική κοινότητα θα έπρεπε να διοργανώσει έναν δημόσιο διάλογο, ώστε να φωτισθούμε και εμείς οι αδαείς; Η Αρχαιολογική Εταιρεία, η έγκυρη και σοβαρή αυτή επιστημονική εταιρεία, η οποία ελπίζω να έχει επανακτήσει τώρα την ηρεμία της μετά τα εσωτερικά της προβλήματα, τα οποία δυστυχώς δημιουργήθηκαν ύστερα από ατυχείς ενέργειες του υπουργού Πολιτισμού, μπορεί, νομίζω, να αναλάβει σχετική πρωτοβουλία.
Ανεξάρτητα, όμως, από αυτό που ανάγεται στη σφαίρα της επιστημονικής ανάλυσης, είναι γεγονός ότι η Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή από το 1830 αναζητούσε το ανάκτορο του Μενελάου στη μυκηναϊκή Σπάρτη, δηλαδή στο ύψωμα της Κοκκινόραχης, όπου υπήρχε ιερό του Μενελάου και της Ελένης, ιδρυμένο περί το 700 π.Χ. Ανάκτορο, όμως, δεν ευρέθη εκεί που να ταιριάζει σ' έναν Μενέλαο! Ούτε βασιλικοί τάφοι βρέθηκαν εκεί ή αλλού στη Λακωνία, ούτε Κυκλώπεια τείχη, ούτε μέγαρο με ιερά και αποθήκες, τίποτα από αυτά που χαρακτηρίζουν ένα μυκηναϊκό κέντρο, και μάλιστα ένα ανάκτορο ανάλογο του Ατρείδη Μενελάου.
Όλα, όμως, αυτά βρέθηκαν κοντά στη σημερινή Πελλάνα, που κατά τον Σπυρόπουλο, ο οποίος επικαλείται τον Όμηρο, είναι η ομηρική Λακεδαίμων - που υπήρξε η πρωτεύουσα του Μενελάου.
Είχα την τύχη να ξεναγηθώ από τον Σπυρόπουλο στον χώρο, όπου έσκαβε συστηματικά 22 χρόνια ως έφορος αρχαιοτήτων Αρκαδίας και Λακωνίας.
Τα ευρήματα των ανασκαφών
Το ανάκτορο του Μενελάου στη Λακεδαίμονα είναι κατά τον ανασκαφέα ένα από τα μεγαλύτερα του μυκηναϊκού κόσμου. Η συνολική του έκταση είναι 6.000 τ.μ., αφού ήταν συγκρότημα κατοικίας (μέγαρο), λατρείας (ιερό), διοίκησης του κράτους, με αρχεία, αποθήκες και εργαστήρια. Πολλά από αυτά αναμένουν την πλήρη αποκάλυψή τους.
Για πρώτη φορά στη Λακωνία αποκαλύφθηκε Κυκλώπειο τείχος με κεντρική πύλη. Είχε κατεδαφιστεί στην αρχαιότητα, αλλά σώθηκαν καλά τα θεμέλιά του. Υπολογίζεται ότι θα φτάσει ή θα ξεπεράσει σε έκταση το μήκος των Κυκλώπειων τειχών των Μυκηνών και της Τίρυνθας. Όπως και εκεί, άλλωστε, το κυκλώπειο τείχος της Λακεδαίμονος περικλείει και την Πηγή, για προμήθεια νερού σε περίπτωση πολιορκίας. Η Πηγή ονομάζεται Πελλανίς και στα ρωμαϊκά χρόνια τροφοδότησε τη Σπάρτη με τα πλούσια νερά της!
Αλλά ένα λαμπρό ανάκτορο συνοδεύεται και από ανάλογους βασιλικούς τάφους. Και, πράγματι, αποκαλύφθηκαν οι βασιλικοί τάφοι στη θέση Πελεκητή και είναι οι μεγαλύτεροι και μεγαλοπρεπέστεροι θολωτοί λαξευτοί σε βράχο τάφοι ολόκληρης της μυκηναϊκής Ελλάδος!!
Θαλαμωτοί τάφοι για τους πολίτες βρέθηκαν στα υψώματα ανατολικά και βόρεια του ανακτόρου, ενώ η μυκηναϊκή πόλη Λακεδαίμων εντοπίσθηκε κάτω από το ανάκτορο. Έτσι κλείνει, κατά τον Σπυρόπουλο πάντοτε, το κεφάλαιο του μυκηναϊκού κέντρου της Λακωνίας και του ανακτόρου του Μενελάου και της Ελένης!
Αν, όμως, δεχθούμε ότι είναι βάσιμη η επιχειρηματολογία όσων αμφισβητούν ότι το ανακαλυφθέν από τον Σπυρόπουλο είναι το ανάκτορο του Μενελάου, οφείλουν να εξηγήσουν σε ποιον ανήκει ο τεράστιος ερειπιώνας που ανακαλύφθηκε. Είναι το ελάχιστο το οποίο πρέπει να κάνουν, για να προστατέψουν το δικό τους επιστημονικό κύρος.
Εκείνο, πάντως, το οποίο οφείλει ο κ. υπουργός Πολιτισμού να πράξει, είναι να δώσει τα αναγκαία μέσα στον Θ. Σπυρόπουλο, για να συνεχίσει το ανασκαπτικό του έργο. Η συνέχιση των ανασκαφών των ανακτόρων στη Λακεδαίμονα δεν είναι μόνο επιστημονική, αλλά και εθνική υπόθεση.

Τρίτη 1 Μαΐου 2012

"Πελλιθάκη"

 Συνεχίζουμε τα δείγματα "υψηλής ποίησης", μιας και μας μπήκε πάλι ο πειρασμός να τα εκθέσουμε, με ένα ακόμη ποίημα, που είναι [...και αυτό] κλεμμένο (και κατακρεουργημένο) από ένα γνωστό απ' τα μαθητικά μας χρόνια ποίημα, την περίφημη "Ιθάκη" του Κ. Καβάφη... Μπορεί, βέβαια, το ποίημά μας να έχει κατά το ήμισυ αστείο ύφος, όμως, τελικά, δεν αλλοιώνεται το βασικό νόημα του πρωτότυπου ποιήματος για την αξία που έχει κυρίως το ίδιο το ταξίδι (της γνώσης και της περιπέτειας) παρά ο τελικός στόχος και προορισμός μας...

Πελλιθάκη

Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Πελλάνα,
να ξέρεις πως δεν είναι πια μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος με διόδια, γεμάτος στάσεις.
Τον Καραβά, τον Κάρδαρη,
την γέφυρα της Καστανιάς μη συλλογάσαι,
αυτά στον δρόμο σου ποτέ δεν θα βρεις,
αν κατεβείς απ' τον Βουρλιά, αν εκλεκτή
συγκίνησις το χέρι στο τιμόνι σου αγγίζει.
Τα Περιβόλια, το Καστρί,
τον ταπεινό Ξερίλα δεν θα συναντήσεις,
αν στην Σελλασία στρίψεις αμέσως δεξιά,
αν το τζι-πι-ες σου δεν τα δείχνει εμπρός σου.

Να ξέρεις πως είναι πια άσφαλτος ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωινά να είναι
που με τι ευχαρίστηση, με τι χαρά
θα μπεις σε δρόμους πλέον καλοστρωμένους,
να σταματήσεις σε σημεία τουριστικά
και τις καλές πραμάτειες ν' αποκτήσεις
από τα κιόσκια, μέλι, καρπούζια, πατάτες και ζυμαρικά,
όσα μπορούν στο πορτ-μπαγκάζ σου να χωρέσουν
κι από πόλη σε πόλη ολοένα να περνάς,
να πάθεις και να μάθεις απ' τις προσπεράσεις.

Πάντα στον νου σου να 'χεις την Πελλάνα.
Το φτάσιμον εκεί είν' ο προορισμός σου.
Αλλά μην βιάζεις το ταξίδι διόλου.
Καλύτερα ώρες πολλές να διαρκέσει
και βράδυ πια ν' αράξεις στο χωριό,
χαρούμενος με όσα πέρασες στον δρόμο,
μην προσδοκώντας κάτι άλλο να σου δώσει η Πελλάνα.

Η Πελλάνα σου έδωσε το ωραίο ταξίδι.
Χωρίς αυτήν δεν θα 'βγαινες στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει να σου δώσει πια.

Κι αν πτωχική την βρεις, η Πελλάνα δεν σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες η Πελλάνα τι αξίζει.
Πελλ. Α - Πελλ. Β
Υ.Γ. καλό θα ήταν να σας μείνει ως τελευταία εντύπωση το πρωτότυπο ποίημα, 
      γι' αυτό μεταβείτε στον σύνδεσμο εδώ: http://www.kavafis.gr/

Σάββατο 7 Απριλίου 2012

Δημοτικόν Σχολείον Γεωργιτσίου "Σωκράτης" ... το 1968

 Αυτό το βίντεο προήλθε από επεξεργασία ενός σπάνιου, και μάλιστα έγχρωμου, φιλμ που δείχνει την αυλή του Δημοτικού Σχολείου "Σωκράτης" στο Γεωργίτσι με τους μαθητές, τις μαθήτριες και τους δασκάλους του, κάπου εκεί στο 1968... Την επεξεργασία και δημοσίευση στο YouTube έχει κάνει, για άλλη μια φορά, ο συμπατριώτης Γιάννης Δημ. Βαρούτσος (με καταγωγή από Πελλάνα, ο οποίος σας είναι ήδη γνωστός από ένα προηγούμενο βίντεό του που είχαμε δημοσιεύσει παλαιότερα με θέμα έναν Γάμο στο Γεωργίτσι)

Κυριακή 25 Μαρτίου 2012

Στο πνεύμα ...της ημέρας

Στο πνεύμα της ημέρας, 25/3/2012, με την σημερινή διαμαρτυρία για την εγκατάλειψη των αρχαίων μας
επαναδημοσιεύουμε εδώ το σχετικό ποίημα που αναρτήθηκε στις 20/7/2011...

ΘΟΥΡΙΟΣ της ΠΕΛΛΑΝΑΣ

Ως πότε, Πελλανιώτες,
να μένωμεν βουβοί,
μονάχοι να θρηνώμεν
τα αρχαία μας, γιατί;

Τις Σπηλιές μας να ξεχνούμεν,
να βλέπωμεν πιο κει
το Ανάκτορο να στέκει
κι εκείνο σαν γιαπί;

Κάλλιο 'ναι μιας ώρας φοβέρα στη Βουλή
παρά τριάντα χρόνια μιζέρια και σιωπή...


Τι ωφελεί να λέγεις
τον τόπο μας φθονούν,
στοχάσου τι μας λέγαν
κι ακόμα μας γελούν.

Ελάτε μ' έναν ζήλον
σε τούτον τον καιρόν
να κάμωμε έναν όρκον
χωρίς τελειωμόν.

Σ' Ανατολή και Δύση
να βάλωμεν σκοπόν
τα αρχαία να λυθούνε
απ' τον κρυφόν δεσμόν.

Το κράτος να φροντίσει
μια λύσις να βρεθεί,
το θέμα επιτέλους
να διεκπεραιωθεί...
Πελλ. Α - Πελλ. Β

Τρίτη 20 Μαρτίου 2012

Διαμαρτυρία για την εγκατάλειψη των αρχαίων

 Διαμαρτυρία στις 25 Μαρτίου στον αρχαιολογικό χώρο της Πελλάνας
  Στις 25 Μαρτίου, στις 5 το απόγευμα, στον αρχαιολογικό χώρο της Πελλάνας με κεντρικό σύνθημα "η ταν ή επί τας" Λάκωνες θα βρεθούν εκεί, για να διαμαρτυρηθούν για τα 10 χρόνια που έχουν περάσει από το μπάζωμα του βασιλικού τάφου.
  Η δεκαετία κλείνει με τις υποσχέσεις του ΚΑΣ και της Ε΄ ΕΠΚΑ ότι η επιχωμάτωση ήταν προσωρινή και ότι ο μεγαλύτερος θολωτός λαξευτός βασιλικός τάφος που ανακαλύφθηκε ποτέ θα ξανάνοιγε, ωστόσο ακόμα παραμένει κλειστός, αναφέρουν χαρακτηριστικά οι κάτοικοι και συνεχίζουν στην ανακοίνωσή τους ότι υπάρχει εικόνα εγκατάλειψης στα σπουδαιότερα ευρήματα του 21ου αιώνα στην αρχαία πόλη της Λακεδαίμονος, με το σύνολο των βασιλικών τάφων να είναι στο έλεος των καιρικών φαινομένων και με τον κίνδυνο της αρχαιοκαπηλίας, λόγω απουσίας φύλαξης.
  Επίσης γίνεται γνωστό ότι σε αποθήκες στοιβάζονται και τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής, τα οποία αποτελούσαν το μεγαλύτερο τμήμα του αρχαιολογικού μουσείου Σπάρτης. Η πρόβλεψη ήταν τα ευρήματα αυτά να επανατοποθετηθούν στο νέο αρχαιολογικό μουσείο της πόλης.
  Η επίσημη πολιτεία τηρεί σιγή ιχθύος για το θέμα, ενώ αναπάντητο παραμένει το ερώτημα για το κονδύλι των 100.000 ευρώ που αφορούσε προστασία και ανάδειξη των αρχαίων της Πελλάνας. Άγνωστο παραμένει πότε θα ξεκινήσουν και οι εργασίες για τη συντήρηση των μνημείων.
 Η ανακοίνωση του διευθυντή της συστηματικής ανασκαφής στην Πελλάνα κ. Θεόδωρου Σπυρόπουλου με αφορμή την προγραμματική σύμβαση για το αρχαιολογικό μουσείο Σπάρτης:
  «Στη συνεχιζόμενη και εντεινόμενη μέριμνα και σπουδή (εκ συγκυρίας;) για το Νέο Μουσείο της Σπάρτης (δηλ. για το Αρχαιολογικό Μουσείο Λακωνίας) και συναφή αρχαιολογικά θέματα είναι πιστεύω θεμιτή εκ μέρους μου η υπόμνηση κάποιων περιστατικών για την καλύτερη και σφαιρικότερη ενημέρωση των πολιτών.
  Η σπουδή αναφέρεται στην προγραμματική σύμβαση του Νέου Μουσείου (το οποίο, ως γνωστόν, εγώ εχωροθέτησα στο πρώην εργοστάσιο ΧΥΜΟΦΙΞ) χωρίς να έχει εξασφαλισθεί εκ των προτέρων η αναγκαία πίστωση, το ύψος της οποίας σε 5.000.000 ευρώ είχα ζητήσει πριν από 10 χρόνια από το υπουργείο Πολιτισμού.
  Η παρέμβαση του κ. Αποστολάκου υπέρ του Νέου Μουσείου με ενθουσιώδη λόγο, περί πανελλήνιας εμβέλειας του Νέου Μουσείου, αναγκαίως προσκρούει στην κωλυσιεργία τού ως τότε νομάρχη Λακωνίας, όταν εξευρέθη το οικόπεδο ΦΙΞ και η πρότασή μας έκανε τα πρώτα βήματά της, να διχοτομηθεί το οικόπεδο για να γίνουν στο μισό πολυκατοικίες και στο άλλο μισό το Διοικητήριο Λακωνίας, μέρος του οποίου θα εδίδετο και σε ένα μικρό τοπικό Μουσείο.
  Παρότι αποφεύγεται επιμελώς στην ανακοίνωση του περιφερειάρχη Πελ/σου κ. Τατούλη κάθε ρητή αναφορά στον αξιολογότερο αρχαιολογικό λακωνικό χώρο της Λακεδαίμονος-Πελλάνας, παρά την οποία θα διέλθει ο νέος αυτοκινητόδρομος, προσδιορίζεται το οδοιπορικό του Περιηγητή Παυσανία ασυνδέτως προς τον νέο οδικό άξονα και με ευρήματα του νέου έργου, τα οποία δεν έχουν καμία απολύτως αναφορά στην περιγραφή του αρχαίου περιηγητή, πλην της Πελλάνας βεβαίως, και άλλων τινών τόπων.
  Δε γνωρίζω αν είναι υπερήφανος ο κ. Τατούλης για την πολιτική που τήρησε απέναντι στις ανασκαφές της Πελλάνας και ίσως γι’ αυτό δεν την αναφέρει, πιθανόν εξ ενόχου συνειδήσεως. Αλλά μετά λύπης μου ενθυμούμαι ότι και η αντιπεριφερειάρχης κα Τζανετέα, μετά τινών άλλων Αρχών της Σπάρτης επί Νομαρχίας κ. Φούρκα, κατέληξαν στην ετεροπροσωπία του πρωταγωνιστή της ανακάλυψης του Ανακτόρου του Μενελάου και της Ελένης στην Πελλάνα, επιμένοντας να ξεναγήσουν τους Λάκωνες της Διασποράς στα Μνημεία της Πελλάνας αρχαιολόγοι της Ε΄ ΕΠΚΑ, ένας εκ των οποίων κατέχωσε και κατέστρεψε ένα από τα μεγαλύτερα αρχαιολογικά και πολιτιστικά μνημεία της πατρίδας μας, το Θολωτό Βασιλικό Μυκηναϊκό Τάφο της Μυκηναϊκής Λακεδαίμονος.
  Τέλος, σε ότι αφορά το θέατρο της Σπάρτης, για το οποίο προαναγγέλθηκε υπογραφή προγραμματικής σύμβασης του ΥΠΠΟ με την περιφέρεια Πελοποννήσου, υπενθυμίζω εκ χρέους ότι η μελέτη καταρτίστηκε από δύο Πανεπιστήμια του Λονδίνου, τα οποία εγώ κάλεσα στην Σπάρτη ως Έφορος των Αρχαιοτήτων και εργάσθηκαν εκεί επί μία πενταετία. Η σχετική μελέτη και τα πορίσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν και κατατέθηκαν εν επισήμω τελετή στο Δημαρχείο της Σπάρτης. Δικαιολογημένα θα ζητούσαμε να μας παρασχεθούν στοιχεία σε τι θα αφορά η αναγγελθείσα προγραμματική σύμβαση για το αρχαίο θέατρο της Σπάρτης».

Πηγή: lakoniaportal.gr

Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου 2012

Στο πνεύμα της Αποκριάς...

Πελλάνα: ...το πιο φημισμένο μέρος της υφηλίου...!!!
(Η ιστορική αυτή φωτογραφία είναι παρμένη λίγο πριν μας κλέψουν τα λευκά μεταλλικά γράμματα 
και τα μεταφέρουν παράνομα, όπως τα Ελγίνεια, μια νύχτα με βροχή ...στο Λος Άντζελες)
Χόλλυγουντ ....γίναμε!!!
Καλή Σαρακοστή !

Σάββατο 28 Ιανουαρίου 2012

Τι απέγιναν τα 100.000 ευρώ για τα Αρχαία της Πελλάνας;

Δημοσιεύθηκε σήμερα στο notospress.gr

"Βουλιάζουν οι μοναδικοί λαξευτοί τάφοι, ενώ η πολιτεία και πάλι είναι άφαντη..." 
 Γράφει ο Νίκος Μπακής. 
 Κύριε διευθυντά, σάλο έχει προκαλέσει στην κοινή γνώμη η συγκλονιστική αποκάλυψη ενός βίντεο ντοκουμέντου, που έφερε για πρώτη φορά στο φως της δημοσιότητας το notospress, με θέμα το πρωτοφανές έγκλημα που διαπράχθηκε εις βάρος του Βασιλικού Τάφου της Πελλάνας πριν από 10 χρόνια.
 Πριν καλά καλά δημοσιοποιηθεί, το άρθρο πήρε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα απροσδόκητα μεγαλειώδεις διαστάσεις σε ολόκληρη την Ελλάδα μέσω του διαδικτύου. Εκατοντάδες sites και blogs, τα οποία εξέφρασαν αμέσως το ενδιαφέρον τους, προέβαλαν ως πρώτο θέμα στις ιστοσελίδες τους το γεγονός αυτό, αφιερώνοντας μάλιστα εκτενές ρεπορτάζ, χαρακτηρίζοντάς το ως «την μεγαλύτερη αρχαιολογική ανακάλυψη του αιώνα, η οποία καταστράφηκε εν μιά νυκτί».  
 Αυτά τα συγκλονιστικά γεγονότα συνέβησαν, όταν το γραφείο Τύπου του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου κ. Πέτρου Τατούλη ανακοίνωνε κονδύλιο ύψους 100.000 ευρώ προς την Ε΄ Εφορία Κλασικών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων Σπάρτης (Ε΄ ΕΚΠΑ) για την προστασία και ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου στην Πελλάνα Λακωνίας.
 Δύο μήνες μετά όμως, ο μεγαλοπρεπέστατος, λαξευτός, θολωτός, βασιλικός Τάφος της Πελλάνας, ο μεγαλύτερος που έχει ανακαλυφθεί ποτέ στον κόσμο, βουλιάζει δυστυχώς μέσα στη λάσπη και στην αδιαφορία της γραφειοκρατίας, όπως ακριβώς και η ίδια μας η Χώρα. Αυτή τη στιγμή αφημένοι στο έλεος του Θεού είναι οι δυο μεγαλύτεροι τάφοι, πλημμυρισμένοι μέχρι επάνω από τις πρόσφατες καταιγίδες, με αποτέλεσμα τα μνημεία αυτά να κινδυνέψουν σοβαρά από επικείμενη κατάρρευση λόγω της σαθρότητας του εδάφους. Οι  περιφράξεις ξηλωμένες, ο χώρος αφύλαχτος και μπορεί να μπαινοβγαίνει οποιοσδήποτε θέλει και να σκάψει ή να κλέψει ανενόχλητος. Ένα πραγματικό ξέφραγο αμπέλι.
 Και όλα αυτά με την ανοχή, για να μην πω την «εύνοια», της Πολιτείας, η οποία για μία ακόμη φορά έχει γίνει άφαντη. Κανείς μέχρι τώρα δεν έχει δει ή ακούσει τίποτα από τους αρμόδιους αρχαιολόγους της Ε΄ ΕΚΠΑ, να μας πουν τι απέγιναν τα 100.000 ευρώ ή πότε επιτέλους θα ξεκινήσουν οι υπάλληλοί τους τις εργασίες για τη συντήρηση των μνημείων.
 Και τέλος, ας είναι καλά τουλάχιστον οι Πελλανιώτισσες νοικοκυρές, οι οποίες μαζεύοντας καν'α τζόχι ή καβουράκι συντελούν κι αυτές στην καθαριότητα και στην προστασία του πολιτισμικού θησαυρού της Πελλάνας, αφού κανείς άλλος δεν ενδιαφέρεται για τη σωτηρία τους...

Κυριακή 15 Ιανουαρίου 2012

Ο χωμένος... τάφος της αρχαίας Πελλάνας

 Δείτε εδώ δύο αποκαλυπτικά βίντεο που παρουσιάζουν εικόνες από την είσοδο (διάδρομο) του πιο πρόσφατου μυκηναϊκού τάφου που ανακάλυψε ο καθηγητής Θεόδωρος Σπυρόπουλος ...πριν 10 χρόνια, ο οποίος παραμένει ακόμα - αν είναι δυνατόν - χωμένος και μπαζωμένος ...με αμμοχάλικο!!!
 Ο ίδιος ο καθηγητής εξηγεί όλες τις λεπτομέρειες σχετικά με το θέμα αυτό. Αναλογισθείτε μόνο ότι στα πλαϊνά τοιχώματα αυτού του διαδρόμου, όπως μας λέει ο ίδιος, υπάρχουν και δύο τάφοι (πιθανώς ανώτερων αξιωματούχων) που παρέμειναν ασύλητοι από την αρχαιότητα και επομένως θα πρέπει να περιέχουν σπουδαία και πολύτιμα ταφικά αντικείμενα...


Κυριακή 1 Ιανουαρίου 2012

3ος χρόνος Πελλάνα-φανκλαμπ...


...Καλή Χρονιά... 
να μας γίνει αυτό το εκ προοιμίου "περίεργο" 2012 ...που μας ήρθε!
  ...Χρόνια Πολλά..!!!
 σε όλους τους αναγνώστες και τις αναγνώστριες μας...

Αμήν και πότε... να γίνει πραγματικότητα εφέτος το γνωστό θέμα με τα αρχαία της Πελλάνας!!! 
Γι' αυτό και σας θυμίζουμε εδώ εκείνο ...το ποιηματάκι μας,
τον Θούριο της Πελλάνας