Κυπαρίσσι, Λογκανίκος, Βεργαδέικα, Φουντέικα, Άγ. Κωνσταντίνος (Ρεγκόζενα), Αγόριανη, Γεωργίτσι, Αλευρού, Καστόρειο (Καστανιά), Λουσίνα, Ντεμήρου (Κάστωρ), Καστρί, Νέα Λιβερά, Σερβέικα, Bορδόνια (Λόπεση, Παπαδιάνικα, Επάνω Χώρα, Σουλήνα, Κάμπος, Όραχος), Καραβάς, [Σελλασία, Κονιδίτσα], Παρδάλι, Πελλάνα, Περβόλια
Με αυτή την καταπληκτική θέα του Ταϋγέτου μεγαλώσαμε στον τόπο μας ...από μικρά παιδιά

..κατά παράφραση του κόμικ "Asterix & Ovelix: "Σε ένα χωριό της Λακωνίας δυο ανυπότακτοι χωριάτες είπαν να φτιάξουν το δικό τους μπλογκάδικο"
Βασικά θέματα ...με μια ματιά:
Αναρτήσεις:

Παρασκευή 21 Μαΐου 2010

5.7. Αγίων Κων/νου και Ελένης...

Γιορτάζει σήμερα ο ναός των Αγίων Κων/νου και Ελένης...
Είναι οι "πολιούχοι" Άγιοι της Πελλάνας και η γιορτή τους αποτελούσε πάντοτε επίκεντρο των εορταστικών εκδηλώσεων για τους κατοίκους του χωριού μας.
  Ο αρχικός ναός που υπήρχε εκεί αποτελούσε μετόχι της μονής του Προφήτη Ηλία (που υπήρχε στο Γεωργίτσι) και ήταν μια απλή και μικρή εκκλησία (όπως περίπου είναι και το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, που βρίσκεται κοντά στην Άσπρη Βρύση και αποτελούσε την πρώτη ενορία του χωριού μας). Αργότερα, όμως, χτίσθηκε στην θέση του ο σημερινός ναός, που είναι αρκετά μεγαλύτερος και έχει σχήμα σταυροειδές. Δίπλα στην είσοδό του υπήρχε ένα απλό καμπαναριό, φτιαγμένο από τέσσερις μεταλλικές ράγες σε σχήμα οξείας πυραμίδας.  Στο μέσον της σκεπής του προστέθηκε, κατά την δεκαετία του '70, ο τρούλος που βλέπουμε σήμερα, όπως και το νέο καμπαναριό, με το ρολόι, στο νοτιοδυτικό τμήμα του. Την ίδια εποχή, επιπλέον, διαμορφώθηκε ο χώρος μπροστά από το ιερό του, όπου χτίσθηκε το οίκημα που αποτελεί σήμερα το Πνευματικό Κέντρο, ενώ η ταράτσα του, πολύ έξυπνα, αποτέλεσε συγχρόνως την κύρια αυλή αυτού του ναού. Πιο πρόσφατα προστέθηκαν και οι αψίδες-στέγαστρα μπροστά από τις θύρες του ναού, δίνοντάς του μια επιπλέον αίγλη...
  Στην εποχή μας πολλά λέγονται και γράφονται άδικα για τον Μέγα Κων/νο και το έργο του, επειδή κάποιοι δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι ήταν ουσιαστικά ένας εκκολαπτόμενος χριστιανός, ο πρώτος αυτοκράτορας που κατάφερε να ξεφύγει από τις γνωστές αγκυλώσεις του κάθε Ρωμαίου ευγενή της εποχής του. Αλλά και ο πατέρας του δεν ήταν κάποιος τυχαίος: είχε καταργήσει εντελώς ...την φορολογία στην Γαλατία, όπου διοικούσε, και όταν κάποτε ο συναυτοκράτορας (και γνωστός διώκτης των χριστιανών) Διοκλητιανός τον πίεσε αυτοπροσώπως να του παραδώσει τους φόρους των υπηκόων του, εκείνοι μετά από πρόσκλησή του έτρεξαν ...πρόθυμα και συγκέντρωσαν αμέσως χρήματα και τιμαλφή για να μην εκτεθεί απέναντί του! Ακολουθεί μια σύντομη αναφορά στον βίο των Αγίων (τον βίο αυτό καθώς τους βίους όλων των Αγίων μπορείτε να τους βρείτε κάνοντας απλώς κλικ στο ιστολόγιο με τίτλο Εορτολόγιο):
  "Ο Άγιος Κωνσταντίνος ο Μέγας γεννήθηκε στην πόλη Ναϊσσό (της σημερινής Σερβίας) και ήταν γιος του αυτοκράτορα Κωνστάντιου Χλωρού και της Αγίας Ελένης. Μετά την κοίμηση του πατέρα του έγινε συναυτοκράτορας με τον Μαξέντιο, αλλά αργότερα ήρθαν σε σύγκρουση μεταξύ τους. Τότε, λίγο πριν την αποφασιστική μάχη, εμφανίσθηκε στον ουρανό το σημείο του Σταυρού με την επιγραφή «Εν τούτω νίκα», σημείο που αποτέλεσε σταθμός στην ζωή του. Διέταξε να χαραχθούν στις ασπίδες των στρατιωτών τα γράμματα Ι(ησούς) ΧΡ(ιστός) σε μονόγραμμα και στην μάχη που επακολούθησε κατατρόπωσε τον Μαξέντιο. Έγινε υπέρμαχος της χριστιανικής πίστης και το 313 μ.Χ. υπέγραψε μαζί με τον συναυτοκράτορα Λικίνιο στα Μεδιόλανα, το σημερινό Μιλάνο, της Ιταλίας διάταγμα ανεξιθρησκίας, με το οποίο έπαυσαν ουσιαστικά οι διωγμοί εναντίον των χριστιανών. Αργότερα, όμως, επακολούθησε σύγκρουση μεταξύ τους και ο Κωνσταντίνος ανεδείχθη νικητής και μονοκράτορας. Αποφάσισε για στρατηγικούς και διάφορους άλλους λόγους την μεταφορά της πρωτεύουσας του κράτους από την Ρώμη, όπου ήταν αρχικά, στην πόλη Βυζάντιο, αρχαία αποικία των Μεγαρέων στα στενά του Βοσπόρου. Οι οικοδομικές εργασίες για την ίδρυσή της άρχισαν το 324 μ.Χ., ενώ τα επίσημα εγκαίνια της Νέας Ρώμης ή Κωνσταντινούπολης, όπως ονομάσθηκε αργότερα από το όνομά του αυτοκράτορα, έγιναν στις 11 Μαΐου του 330 μ.Χ.. 
παλαιά φωτογραφία με το αρχικό
μεταλλικό καμπαναριό...
Η πόλη αφιερώθηκε από αυτόν στην προστασία της Θεοτόκου και αποτέλεσε το κέντρο των εξελίξεων της τότε οικουμένης έως τις 29 Μαΐου του 1453 μ.Χ., όταν κυριεύθηκε από τους Τούρκους. (Αυτή την νέα αυτοκρατορία συμβολίζει ο δικέφαλος αετός, που προήλθε από το σύμβολο του απλού αετού που συμβόλιζε αρχικά την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Έπειτα οι Τούρκοι, όταν την κατέλαβαν, παρέλαβαν και το σήμα της πόλης που ήταν η ημισέληνος ...και την έκαναν σημαία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας!) Ο Μέγας Κων/νος όρισε ως επίσημη θρησκεία του κράτους την χριστιανική, ίδρυσε πολλούς ναούς, καθιέρωσε επίσημα την αργία της Κυριακής και συνεκάλεσε στην Νίκαια της Μ. Ασίας την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο το 325 μ.Χ.. Αλλά το επόμενο έτος μετά από διαταγή του συνελήφθησαν ο γιος του από την πρώτη του σύζυγο Κρίσπος καθώς και η δεύτερη σύζυγός του Φαύστα με την κατηγορία της αιμομιξίας, πιθανώς όμως από συκοφαντία ή δολοπλοκία με άλλα βαθύτερα αίτια, και εκτελέσθηκαν σύμφωνα με τον ρωμαϊκό νόμο, γεγονός που προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση. Κατόπιν η Αγία Ελένη μετέβη στην Ιερουσαλήμ και με τις συνεχείς προσπάθειές της έγινε εκεί η ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού, ενώ λίγο αργότερα απεβίωσε ειρηνικά το 328 μ.Χ. σε ηλικία 87 ετών. Ο Άγιος, σύμφωνα με την συνήθεια της εποχής του, βαπτίσθηκε χριστιανός όταν συναισθάνθηκε ότι επέρχεται το τέλος του, ενώ μετά από λίγους μήνες απεβίωσε ειρηνικά το 337 μ.Χ. σε ηλικία 63 ετών."
Πελλ. Β

Πέμπτη 13 Μαΐου 2010

5.6. Το ξωκλήσι της Ανάληψης.

Γιορτάζει σήμερα το γραφικό ξωκλήσι της Ανάληψης...
 Βρίσκεται στα μισά του ανηφορικού, πίσω από το χωριό, δρόμου προς το Γεωργίτσι και όπως κάθε χρόνο, γίνεται εκεί τέτοια εποχή συνάντηση των συγχωριανών με την ευκαιρία αυτής της σημαντικής γιορτής.

 Θυμάμαι που τα παλαιότερα χρόνια ο κόσμος πήγαινε εκεί όχι, βέβαια, με τα αυτοκίνητα, όπως σήμερα, αλλά με τα άλογα και τα γαϊδουράκια, που είχαν ως συνήθως τα σαμάρια τους καλυμμένα με κόκκινα κιλίμια... Μετά την λειτουργία ακολουθούσε ένα είδος γιορτής, έπαιζαν οι οργανοπαίκτες την μουσική τους, άρχιζε ο χορός, ο κόσμος απλωνόταν στον γύρω χώρο και έτρωγε διάφορα φαγητά που έφερνε μαζί του...  Ερχόταν, όμως, κόσμος κι από τα γειτονικά χωριά, το Γιωργίτσι, την Αλευρού, τα Ρεγκόζενα κ.ά.
 Κάποιες φορές, θυμάμαι, μας πήγαιναν οι δάσκαλοί μας, εμάς τα παιδιά του δημοτικού, από το σχολείο για εκκλησιασμό και εκδρομή στο ξωκλήσι αυτό... Και ήταν ευχάριστη αυτή η διαδρομή. Φτάναμε πρώτα στην δεξαμενή και μετά στο Μεγαδένδρο, απ' όπου αγνάντευες όλη την γύρω περιοχή. Στην συνέχεια ανηφορίζαμε γοργά προς την Ανάληψη, ενώ  λίγο πριν το εκκλησάκι συναντούσαμε στα αριστερά μας εκείνη την μικρή πηγή που έτρεχε το λιγοστό νερό της προς το δρόμο. Στην πορεία μας όλο και κάποιο πουλάκι εμφανιζόταν κάθε τόσο και κελαηδούσε ή μια σαύρα κρυβόταν στις πέτρες ή μια πεταλούδα πετούσε ακανόνιστα μέσα στο πρωινό αεράκι, που μας συνόδευε ανάλαφρο βουΐζοντας ανάμεσα στα σπάρτα και τους άλλους θάμνους της περιοχής..
Πελλ. Β

Δευτέρα 10 Μαΐου 2010

5.5. Η αρχαία Πελλάνα - Λακεδαίμων.

 Επιχειρήσαμε εδώ να ανακεφαλαιώσουμε ό,τι γνωρίζουμε σχετικά με τις βασικές απόψεις του αρχαιολόγου καθηγητή Θ. Σπυρόπουλου για την αρχαία Πελλάνα, επειδή, όπως ανακοινώσαμε ήδη στο προηγούμενο άρθρο μας (6 Μαΐου), επίκειται συνάντηση φορέων και πολιτών στο χωριό μας, το Σάββατο της 15 Μαΐου, με σκοπό την αναθέρμανση του γνωστού αρχαιολογικού ζητήματος.
   1) Αρχικά, από το 2700 π.Χ. η Λακεδαίμων, ως πόλη, υπήρξε για 1.000 χρόνια το σπουδαιότερο προϊστορικό κέντρο της Πελοποννήσου. Το επίκεντρό της ήταν ο λόφος Παλαιόκαστρο, όπου ο κ. Σπυρόπουλος ανακάλυψε μεγάλους τύμβους ηγεμόνων στην κορυφή του, αλλά και κατοικίες τους στη νότια πλευρά του. Ο λαός που κατοικούσε εκεί ήταν, σύμφωνα με την άποψή του, οι Μινύες, γνώστες της μεταλλουργίας, της αποξήρανσης λιμνών και γενικώς τεχνοκράτες και υπερπόντιοι ταξιδευτές, όπως αυτοί της Αργοναυτικής εκστρατείας.
  2) Γύρω στο 1700 π.Χ. οι τάφοι αυτοί στην κορυφή του λόφου αντικαθίστανται από έναν πελώριο λαξευτό λακκοειδή τάφο, τον οποίο φτιάχνουν οι νέοι κάτοικοι της περιοχής, οι Αχαιοί. Κτίζουν, επίσης, ένα ανάκτορο στη νότια πλευρά του λόφου γύρω στο 1500 π.Χ., αλλά και ένα νεότερο ανάκτορο γύρω στο 1350 π.Χ. Όμως, όταν αυτό καταστρέφεται, πιθανόν από φυσικά αίτια, γύρω στο 1270 π.Χ., τότε κτίζεται ένα μεγαλύτερο ανάκτορο, το οποίο είχε μήκος 35 μ. και πλάτος 13,5 μ. και είναι αυτό, όπως υποστηρίζει, στο οποίο έζησε και ο Μενέλαος με την ωραία Ελένη, αλλά και περιγράφει ο Όμηρος στην αρχή της ραψωδίας Δ της Οδύσσειας. Συγχρόνως (από τον 15ο ως τον 11ο αι. π.Χ.) κατασκευάζουν και τους λαξευτούς θολωτούς τάφους στην γειτονική θέση Πελεκητή, με τον μεγαλύτερο από αυτούς να έχει διάμετρο θόλου άνω των 10 μ., αλλά και ένα τείχος που περιβάλλει τον λόφο, το ανάκτορο (νότια από αυτό βρέθηκε η πύλη του τείχους) αλλά και την Πελλανίδα πηγή στα δυτικά.
  3) Όταν γύρω στο 1200 π.Χ., μετά τον πόλεμο στην Τροία, καταστρέφεται και αυτό το ανάκτορο, στα ερείπιά του χτίζονται τα επόμενα χρόνια (γύρω στο 1075 με 950 π.Χ.) κατοικίες αλλά και τάφοι, καθώς και ένας ναός προς τιμήν της Ελένης (ίσως και του Μενελάου) στα λεγόμενα γεωμετρικά χρόνια (9ος έως 8ος αι. π.Χ.). Στα χρόνια αυτά, υποστηρίζει ο αρχαιολόγος, πρέπει να έγινε και η αλλαγή του ονόματος της πόλης από Λακεδαίμονα σε Πελλάνα, ενώ ήδη από το 900 π.Χ. η νέα πόλη μεταφέρεται πιο βόρεια, στο λόφο Τρυπόρραχη.
  4) Ακολουθεί, έπειτα, η εποχή με την γνωστή σπαρτιατική ιστορία των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων, κατά την οποία η Πελλάνα έχει πλέον αποδυναμωθεί, ενώ το επίκεντρο της περιοχής είναι οριστικά η (γνωστή ήδη από τα ομηρικά έπη) πόλη Σπάρτη.
  5) Κατά τους αλεξανδρινούς χρόνους (2ος αι. π.Χ. κυρίως) κατασκευάζονται στον χώρο των ανακτόρων επιτάφια μνημεία, ενώ στους λαξευτούς τάφους της Πελεκητής βρέθηκαν πολλά αγγεία και ειδώλια της εποχής αυτής, γεγονός που υποδεικνύει ότι οι κάτοικοι εκείνων των χρόνων (έως και τους ρωμαϊκούς, 2ος αι. μ.Χ.) απέδιδαν λατρεία σε μυκηναϊκούς ήρωες. Βρέθηκαν, επίσης, κρυμμένα κατά την εποχή αυτή στο χώρο των ανακτόρων και 95 ασημένια νομίσματα διαφόρων εποχών.
  6) Στους βυζαντινούς χρόνους, τέλος, κατασκευάζονται κατά τον 7ο αι. μ.Χ. κεραμοσκεπείς τάφοι στο ερειπωμένο τείχος της πόλης, ενώ κατά τον 12ο αι. μ.Χ. χτίζονται μεγάλες κατοικίες στο χώρο του ανακτόρου.
Πελλ. Α - Πελλ. Β

Κυριακή 9 Μαΐου 2010

5.4. KΙΝΗΣΗ ΦΟΡΕΩΝ και ΠΟΛΙΤΩΝ για την αρχαία Πελλάνα.

Δημοσιεύουμε εδώ, χωρίς καθυστέρηση, το κάλεσμα και την πρόσκληση που μας απέστειλαν, πριν από λίγο, από την αξιόλογη πρωτοβουλία φορέων και πολιτών που - επιτέλους - δημιουργήθηκε στην ...ευρύτερη περιοχή μας, με σκοπό να αναδειχθούν και να προστατευθούν τα αρχαιολογικά ευρήματα στον χώρο της αρχαίας Πελλάνας.  Τα σχόλιά μας περιττεύουν... Καιρός για έργα πλέον, όχι απλώς για λόγια!

Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η

Αρκετά χρόνια τώρα στην περιοχή μας και συγκεκριμένα στον αρχαιολογικό χώρο της Πελλάνας, υπάρχουν τα ευρήματα της αρχαιολογικής σκαπάνης, παρουσιάζοντας όμως μια απαράδεκτη εικόνα εγκατάλειψης.
Η εικόνα αυτή έχει να κάνει τόσο με την διακοπή των ανασκαφών όσο και με την διατήρηση του περιβάλλοντος χώρου σε τέτοιο αισθητικό και λειτουργικό επίπεδο, ώστε  να  προσβάλλεται, να εμποδίζεται  και να οργίζεται  ο κάθε επισκεπτόμενος τον χώρο αυτόν πολίτης.

Νοιώθουμε λοιπόν την υποχρέωση, μετά και από έντονες ατομικές αλλά και συλλογικές διαμαρτυρίες, να δημιουργήσουμε μια ΚΙΝΗΣΗ ΦΟΡΕΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΩΝ, που σκοπό έχει να διατηρηθεί, να επεκταθεί και να προβληθεί η βαριά αυτή πολιτιστική κληρονομιά μας.
Σας προσκαλούμε, στην πρώτη δημόσια συγκέντρωση, όπου θα καθορίσουμε την συντονιστική ομάδα, θα ενημερωθούμε για την υπάρχουσα κατάσταση, αλλά και θα προγραμματίσουμε τους μελλοντικούς τρόπους δράσης.



ΣΑΒΒΑΤΟ, 15 ΜΑΪΟΥ και ΩΡΑ 8.30΄ μ.μ.
στο ΠNΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΛΛΑΝΑΣ.

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΤΑΫΓΕΤΟΥ ΚΑΣΤΟΡΕΙΟΥ «Η ΛΟΥΣΙΝΑ»
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΟΡΕΙΟΥ «ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ»
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΒΟΡΔΟΝΙΑΣ «Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ»
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΜΠΟΡΟΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΚΑΣΤΟΡΕΙΟΥ
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΟΡΙΑΝΗΣ
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΕΝ ΣΠΑΡΤΗ ΓΕΩΡΓΙΤΣΑΝΩΝ «ΤΟ ΚΟΥΤΟΥΝΙ»
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΛΕΥΡΟΥΣ

Σάββατο 8 Μαΐου 2010

5.3. Το ξωκλήσι του Αη-Γιάννη του Θεολόγου.

Γιορτάζει σήμερα το όμορφο ξωκλήσι του Αη-Γιάννη του Θεολόγου...
 Βρίσκεται κοντά στον δρόμο που οδηγεί από την Πελλάνα στο Παρδάλι και όπως κάθε χρόνο, τέτοια εποχή, γίνεται εκεί μια ευχάριστη συνάντηση των συγχωριανών με την ευκαιρία αυτής της γιορτής.
 Ακολουθεί μια σύντομη αναφορά στον βίο του Αγίου (τον βίο αυτό καθώς τους βίους όλων των Αγίων μπορείτε να τους βρείτε κάνοντας απλώς κλικ στο ιστολόγιο με τίτλο  Εορτολόγιο):
 "Ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος ήταν αδελφός του Αποστόλου Ιακώβου, αλλά και ο πιο αγαπημένος από τους 12 μαθητές του Ιησού Χριστού. Ήταν ο μόνος από τους μαθητές που δεν φοβήθηκε και έμεινε μέχρι τέλους κοντά Του κατά την Σταύρωση, όπου ο Ιησούς εμπιστεύθηκε την μητέρα Του σ’ αυτόν. Μετά την Πεντηκοστή εκήρυξε τον θείο λόγο μαζί με τον Απόστολο Πέτρο στην Μ. Ασία, επιτελώντας πλήθος θαυμάτων, ενώ στην Έφεσο κατέστρεψε με την δύναμη της προσευχή του τον εκεί ναό της Αρτέμιδας και έκανε 400.000 ειδωλολάτρες να πιστεύσουν στον Χριστό. Κατά τον διωγμό του αυτοκράτορα Δομιτιανού (93 - 96 μ.Χ.) συνελήφθη και μεταφέρθηκε στην Ρώμη, όπου τον έριξαν μέσα σε λέβητα με βραστό λάδι. Ο Άγιος, όμως, εξήλθε με την χάρη του Θεού αβλαβής, αλλά κατόπιν εξορίσθηκε στη νήσο Πάτμο, όπου συνέγραψε το προφητικό βιβλίο Αποκάλυψη, ενώ αργότερα στην Έφεσο συνέγραψε το δικό του Ευαγγέλιο, καθώς και τις τρεις καθολικές Επιστολές του. Απεβίωσε ειρηνικά γύρω στο 105 μ.Χ. σε ηλικία 100 ετών, ενώ μετά τον ενταφιασμό του συνέβη η μετάσταση του σώματός του προς τους ουρανούς (εορτάζεται στις 26 Σεπτεμβρίου). Ανέβλυζε, μάλιστα, από τον τάφο του κάθε χρόνο (πάντοτε κατά την 8η Μαΐου) μια ιερή σκόνη, την οποία οι πιστοί αποκάλεσαν «μάννα» και την συνέλεγαν προς αγιασμό αλλά και θεραπεία των ασθενειών (η εορτή αυτή ονομάζεται ροδισμός και τρύγησις του μάννα)".
Πελλ. Α

Τετάρτη 5 Μαΐου 2010

5.2. Η παραδοσιακή υφαντουργία. Πώς γινόταν...

 Ζήτησα από την μητέρα μου να μας παρουσιάσει αναλυτικά οτιδήποτε γνωρίζει σχετικά με την παραδοσιακή υφαντική τέχνη των παλαιότερων εποχών... Όπως θα διαπιστώσετε, η παρουσίαση ήταν αρκετά αναλυτική και σας την μεταφέρω σχεδόν αυτούσια:
 
 "Ο αργαλειός ήταν το βασικό εργαλείο με το οποίο φτιάχναμε τα διάφορα υφάσματα στο νοικοκυριό μας... Για να φτιάξουμε π.χ. τα υφάσματα που τα λέγαμε ντρίλιες (είχαν πολύχρωμες ραβδώσεις), σταυρούλια (είχαν επάνω σταυρωτό σχέδιο) ή το κάμποτο (απλό λευκό ύφασμα), πρώτα έπρεπε να ιδιάσουμε το νήμα (το στρίμμα),  είτε ενός είτε πολλών χρωμάτων, χρησιμοποιώντας μικρά παλούκια που τα μπήγαμε στη γη, γύρω από τα οποία τεντώναμε κατά σειρά το νήμα πολλές φορές μετρώντας το πλάτος αλλά και το μήκος του υφάσματος που θέλαμε.
 Έπειτα παίρναμε με προσοχή αυτή τη σειρά από τα ιδιασμένα νήματα, [που αποτελούσαν το στημόνι], και τα τοποθετούσαμε, τυλίγοντας τη μία τους άκρη, στο πρώτο αντί του αργαλειού, απέναντι από την υφάντρια. Μετά περνούσαμε ένα ένα τα νήματα πάλι με τη σειρά μέσα από τα δύο μιτάρια [από τη λέξη μίτος, π.β. ο μίτος της Αριάδνης], δηλ. τα δικτυωτά πλέγματα σκοινιών σε σχήμα 8 που ήταν στερεωμένα σε οριζόντια ξύλα. Έτσι, τα μιτάρια αυτά όριζαν δύο σειρές νημάτων, η μία σειρά επάνω και η άλλη ακριβώς αποκάτω (ώστε ανάμεσά τους να περνάει αργότερα εγκάρσια η κλωστή για την ύφανση). Ύστερα, περνούσαμε τα νήματα αυτά και από το, επίσης οριζόντιο, χτένι του αργαλειού, που τα κρατούσε σε ορισμένη σταθερή απόσταση το ένα δίπλα στο άλλο. Τέλος, τεντώναμε την αρχή των νημάτων στο δεύτερο αντί  που βρισκόταν μπροστά στην υφάντρια, πάνω στο οποίο τυλιγόταν το ύφασμα που έφτιαχνε.
 Για να υφάνουμε ένα ύφασμα, ήταν βεβαίως απαραίτητη και η κλωστή. Την κλωστή έπρεπε προηγουμένως με την βοήθεια ενός άλλου εργαλείου, της ανέμης, να την έχουμε τυλίξει στο μασούρι της σαΐτας. Περνούσαμε, λοιπόν, με τίναγμα του χεριού την σαΐτα εγκάρσια, ανάμεσα από τις δύο σειρές νημάτων που όριζαν τα μιτάρια, τη μια φορά από δεξιά προς τα αριστερά και την άλλη αντιστρόφως. Έπρεπε, όμως, παράλληλα να αλλάζουμε κάθε φορά και τη θέση στις δύο σειρές νημάτων (τη μια φορά ήταν επάνω η μία σειρά νημάτων, μετά πήγαινε αποκάτω και βρισκόταν επάνω η άλλη σειρά), ώστε να εγκλωβίζουν χιαστί την κλωστή ανάμεσά τους. Γι' αυτό πατούσαμε εναλλάξ τα δύο πεντάλια του αργαλειού [τις πατήθρες ή ποδαρικά], που μετακινούσαν καθέτως, για το λόγο αυτό, τα μιτάρια. Επιπλέον, χρειαζόταν να χτυπήσουμε με το χτένι δυνατά το σημείο εκείνο στο οποίο κάθε φορά περνούσε η κλωστή, για να σφίξει και να ενσωματωθεί με τις προηγούμενες σειρές της και να σχηματίσει το ύφασμα.
 Με τον ίδιο τρόπο υφαίναμε και τις κουρελούδες, όπου όμως αντί για κλωστή και σαΐτα χρησιμοποιούσαμε ρέλια (λεπτές λωρίδες από παλιά ρούχα) που τα στερεώναμε στην εγκοπή που υπήρχε στην άκρη ενός ειδικού καλαμιού, που έπαιζε το ρόλο της σαΐτας.
 Για να υφάνουμε τις γκαμηλιές (στρωσίδια), τα σακκιά, τα σακκούλια, τα ταγάρια, τις λιοπάνες, τα   χαλιά, έπρεπε πρώτα να φτιάξουμε την δική τους κλωστή. Αρχικά, έπρεπε να κόψουμε σπάρτα, τα οποία, αφού τα δέναμε σε ματσάκια και τα βράζαμε σε καζάνι αρκετά, τα πηγαίναμε στον  Ευρώτα, όπου τα ανακατεύαμε με άμμο και τα αφήναμε εκεί με λίγο νερό για 15 ημέρες. Κατόπιν, τα χτυπάγαμε πάνω σε μια πέτρα με τον κόπανο πολλές φορές, μέχρι να εμφανιστούν οι ίνες τους, τις οποίες ξεραίναμε στον ήλιο. Έπειτα, τις βάζαμε στη ρόκα και τις γνέθαμε με το αδράχτι, ώστε να γίνουν κλωστή, την οποία συνήθως την βάφαμε με βράσιμο σε διάφορα χρώματα.
 Για τους ντορβάδες (τα σακκούλια με τροφή που κρέμαγαν στο στόμα του ζώου) χρειαζόμασταν πιο γερή κλωστή (επειδή πάθαιναν φθορές από τα ζώα, όταν τους πίεζαν στο έδαφος ψάχνοντας με το στόμα την τροφή τους), την οποία παίρναμε από τα φύλλα των αθάνατων μετά από κατεργασία μέσα από δύο χτένια που τα λέγαμε λανάρια.
 Για τις βελέντζες (σκεπάσματα) και τα κιλίμια χρησιμοποιούσαμε μαλλί από πρόβατα, ενώ τα σάσματα (στρωσίδια-στρώματα) ήταν τράγινα. Έπειτα, τις βελέντζες και τα σάσματα τα πηγαίναμε στη νεροτριβή (στον Αη-Μάμα της Καστανιάς), για να φουσκώσει το ύφασμά τους και να αποκτήσουν χνούδι.
 Οι καλύτερες υφάντριες της Πελλάνας ήταν, αναμφισβήτητα, οι δύο Σταυρογιωργέισσες (δηλ. η Βασιλική και η Στάμω Μαχαίρα), καθώς και η Ρηγίνα Χελιώτη."

Πελλ. Α

Σάββατο 1 Μαΐου 2010

5.1. Καλή Πρωτομαγιά!

Κ α λ ή  Π ρ ω τ ο μ α γ ι ά, πατριώτες /-ισσες ...όπου γης!!!
 Η Πελλάνα αυτήν την εποχή είναι πάντα υπέροχη ...μες στην Άνοιξη!
 Κοιτάζω μια τον Πάρνωνα, μια τον Ταΰγετο και μια τον κάμπο μας, από το σπίτι μου, ...κι ευφραίνομαι!  Τα μανούσια και οι παπαρούνες ξεχωρίζουν μες στο καταπράσινο τοπίο της...  Χαρά Θεού, αυτή την εποχή!
 Θυμήθηκα, έτσι ξαφνικά, κι ένα ...τραγουδάκι που λέγαμε μικροί στο σχολείο μας:

                               * . *
    Πρωτομαγιά, τα λούλουδα γιορτάζουν 
    και τα πουλιά στα δέντρα το φωνάζουν,
    τραγουδούν τον Μάη, Μάη, πάνω στα κλαδιά,
    τραγουδούν τον χρυσο-Μάη, γύρω στα κλαδιά...
                                * | *
    Κορίτσια περπατούνε ταίρι ταίρι
    με λούλουδα Πρωτομαγιάς στο χέρι,
    τραγουδούν τον Μάη, Μάη, πάνω στα κλαδιά,
    τραγουδούν τον χρυσο-Μάη, γύρω στα κλαδιά...
                               *  . * 

 Αλήθεια, ξέρετε γιατί γιορτάζουμε παγκοσμίως την εργατική Πρωτομαγιά;

 Καθιερώθηκε από το έτος 1890, επειδή κατά την διάρκεια μιας εργατικής απεργίας που έγινε την 1η Μαΐου του 1886 στο Σικάγοστο πλέον βιομηχανικό κέντρο της εποχής στις ΗΠΑ, και είχε ως αίτημα την καθιέρωση του 8ωρου, η αστυνομία άνοιξε πυρ αδιακρίτως εναντίον των 80.000 περίπου διαδηλωτών που παρακολουθούσαν ομιλίες συνδικαλιστών στην πλατεία Haymarket της πόλης. Η αφορμή δόθηκε, όταν ένας άγνωστος έριξε μία βόμβα εναντίον των αστυνομικών, επειδή ο αρχηγός της αστυνομίας είχε διατάξει την διάλυση της συγκέντρωσης, με αποτέλεσμα η απεργία αυτή να πνιγεί στο αίμα δεκάδων θυμάτων (επίσημα αναφέρθηκαν μόνο 4 διαδηλωτές νεκροί αλλά και 8 αστυνομικοί). Μιλάμε, δηλαδή, για μια εποχή ...δέκα χρόνια πριν γίνουν εδώ, στην Ελλάδα, οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες ...του 1896.
  Όπως γνωρίζουμε, όμως, από έγκυρη προφορική παράδοση, ανάμεσα στα θύματα εκείνης της ημέρας ήταν και ένας νεαρός ...Πελλανιώτης μετανάστης! Είχε μόλις μεταβεί το Σικάγο, την ίδια ημέρα, όταν κάποιοι συμπατριώτες μας του πρότειναν (αντί για μια απλή πρώτη βόλτα γνωριμίας με την πόλη) να τους ακολουθήσει, απλώς για να παρακολουθήσουν μαζί μια σπουδαία διαδήλωση που θα γινόταν εκεί. Όταν, λοιπόν, ξεκίνησε η αιματοχυσία, ανάμεσα στα θύματα - δυστυχώς - έτυχε να είναι και αυτός ο έφηβος [γνωρίζουμε μόνον το επίθετό του], ο οποίος δέχθηκε κάποια αδέσποτη σφαίρα, καθώς απομακρυνόταν πανικόβλητος μαζί με τους υπόλοιπους πατριώτες!
 Πελλ. Α