Εορτή του Αγίου Νικολάου σήμερα.
"Χρόνια Πολλά", λοιπόν, στους εορτάζοντες και στις εορτάζουσες!
Έλα, όμως, που ο Άγιος αυτός μου θύμισε τον αγγλιστί λεγόμενο Saint Nicholas, με τις διάφορες παραλλαγές σε κάθε γλώσσα, όπως St. Nicolaus (που έγινε και Niclaus ή πιο απλά Claus) ή αλλιώς Santa Claus της Πρωτοχρονιάς!Ξέρετε για ποιον μιλάω... Για εκείνον τον συμπαθητικό εύθυμο γεράκο Άγιο με τα κάτασπρα γένια και μαλλιά, ντυμένο στα έντονα κόκκινα... Είναι ο St. Nicholas, τον οποίο κατά τον 17ο αιώνα κάποιοι Ολλανδοί μετανάστες γιόρταζαν στην Αμερική όχι στις 6 Δεκεμβρίου, αλλά την παραμονή των Χριστουγέννων, για να φέρνει δώρα στα παιδιά. Το 1821, μάλιστα, ο τυπογράφος William Gilley εξέδωσε στην Ν. Υόρκη το ποίημα «Santeclaus», που ήθελε τον Άγιο ντυμένο με γούνα να οδηγεί έλκηθρο με έναν τάρανδο. Εκεί, επίσης, το 1822 ο Clement Clarke Moore έγραψε για τα παιδιά του το ποίημα «An Account of a Visit from St. Nicholas» (αργότερα περισσότερο γνωστό ως «The night before Christmas»), στο οποίο έκανε οκτώ τους ταράνδους του και τον έβαλε να κατεβαίνει από τις καμινάδες. Η ιδέα της καμινάδας αλλά και του έλκηθρου με τους ταράνδους ήταν δανεισμένη από ένα φιλανδικό παραμύθι. Το 1823 ο σκιτσογράφος Thomas Nast εικονογράφησε την ιστοριούλα του Moore, αργότερα, το 1863, απεικόνισε στο περιοδικό «Harper's Weekly» τον Santa Claus με γούνα από πάνω μέχρι κάτω, ενώ ως το 1881 βελτίωνε συνεχώς την απεικόνισή του. Ο Άγιος, δηλαδή, παρέμενε βασικά ο ίδιος με το κόκκινο κοστούμι, την λευκή γενειάδα, κατοικούσε στον Βόρειο Πόλο, διάβαζε το βιβλίο του με παραμύθια, διακοσμούσε το έλατο, κατασκεύαζε παιχνίδια και έφερνε δώρα στα παιδιά... Έπειτα, στην Βρετανία ο Άγιος πήρε στοιχεία από τον σκανδιναβικής και γερμανικής προέλευσης «πατέρα ή άνθρωπο των Χριστουγέννων» (τον Father Christmas ή Weihnachtsman στην Γερμανία ή Pere Noel στην Γαλλία), μια καλοσυνάτη ακαθόριστη ασκητική μορφή της παράδοσης, καθώς και από το «Χριστο-βρέφος» (Christkindlein) και δημιούργησε νέα παράδοση. Η νέα μορφή του μεταφέρθηκε κατόπιν στην Αμερική από τους Ευρωπαίους μετανάστες, και γεννήθηκε έτσι ο ευτραφούλης Santa Claus, που φέρνει δώρα στα παιδιά, όταν όλοι κοιμούνται, και όλα τα γνωστά...
 |
| Αυτή ήταν η αρχική διαφήμιση.. |
Η εμπορευματοποίηση των πάντων κυριάρχησε σιγά σιγά σε όλο τον κόσμο... Θα το παρατηρήσατε, εξάλλου, ότι ακόμα και στις τουρκικές τηλεοπτικές σειρές (που συνηθίζεται τα τελευταία χρόνια να μεταδίδονται και από τα ελληνικά κανάλια) ο Αη-Βασίλης αποτελεί πλέον απαραίτητο συμπλήρωμα της Πρωτοχρονιάς στην διακόσμηση των σπιτιών τους... Φανταστείτε, ...ασκεί τέτοια γοητεία που εισήλθε ως έθιμο ακόμα και σε μωαμεθανικές χώρες!
Ο μιμητισμός, όμως, των Νεοελλήνων προς κάθε τι ξενόφερτο εκ δυσμών αλλοίωσε όχι μόνον τα παραδοσιακά έθιμα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς (π.χ. αντί για καράβι στολίζουμε έλατο κλπ.), αλλά και την μορφή ενός από τους σημαντικότερους πατέρες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Πράγματι, το ελληνικό μπέρδεμα είναι μεγαλύτερο, ...αφού ο Άγιος Νικόλαος (βλ. αριστερά) αντικατέστησε στην σύγχρονη εποχή τον Άγιο Βασίλειο, τον έναν από τους Τρεις Ιεράρχες. Δηλαδή, κρατήσαμε το όνομα του Αη-Βασίλη, του αφαιρέσαμε τα χαρακτηριστικά της ελληνικής λαϊκής παράδοσης, και υιοθετήσαμε γι' αυτόν την ιστορία του δυτικού Santa Claus αλλά, βέβαια, και την απεικόνιση του The Coca-Cola Santa Claus...Ο σοφός, καλόβολος, ασκητικός, μελαχρινός με τα μαύρα του γένια Aη-Βασίλης (330-379 μ.Χ.) από την Καισάρεια της Καππαδοκίας, που απεβίωσε μόλις στα 49 του χρόνια και μετέδιδε ως δώρο την γνώση, μετατράπηκε εύκολα και εδώ στην Ελλάδα στον κόκκινο, χαζοχαρούμενο γεράκο Santa Claus, που δίνει ως δώρο ...καταναλωτικά αγαθά, αφού συμβολίζει την υλική ευημερία και τον ωφελιμισμό!
Πώς, όμως, συνδεόταν κάποτε εδώ ο Άγιος Βασίλειος
με την πρωτοχρονιά, την γνωστή βασιλόπιτα και γενικά την ελληνική παράδοση;
Όταν ο έπαρχος της Καππαδοκίας πήγε κάποτε να εισπράξει δυσβάσταχους φόρους από τους κατοίκους της, αυτοί μάζεψαν πολλά δώρα για να τον εξευμενίσουν. Με την μεσολάβηση του Αγίου Βασιλείου (βλ. αριστερά) τελικά ο έπαρχος αναχώρησε, χωρίς ευτυχώς να πάρει τίποτε. Τότε ο Άγιος, για να επιστρέψει τα συγκεντρωθέντα, πλην ανακατωμένα, τιμαλφή, έβαλε σε μικρές πίτες από ένα αντικείμενο και τις μοίρασε στους κατοίκους. Η παράδοση λέει ότι ο καθένας βρήκε έπειτα έκπληκτος στην πίτα του ό,τι αντικείμενο είχε προσφέρει πριν. Το βέβαιο είναι ότι από τότε δημιουργήθηκε η παράδοση της βασιλόπιτας με το κρυμμένο νόμισμα. Ο Αη-Βασίλης της ελληνικής παράδοσης ξεκινούσε μετά τα Χριστούγεννα από τα βάθη της Μικράς Ασίας κι έφθανε σε όλα τα μέρη του Ελληνισμού. Δεν είχε σακί με δώρα στην πλάτη, έφερνε όμως στους ανθρώπους ευλογία και καλή τύχη. Στα παιδιά που τραγουδούσαν την ιστορία του: «Άγιος Βασίλης έρχεται από την Καισαρεία» και «βαστάει κόλλα και χαρτί, χαρτί και καλαμάρι» (γιατί προσφέρει ως δώρο την χαρά της γνώσης) οι νοικοκυραίοι έδιναν δώρα, για να έχουν την ευλογία του και καλή τύχη για την νέα χρονιά.
Αυτά, λοιπόν, για τις παραδόσεις και την ιστορία των δύο αυτών Αγίων...
Καλές γιορτές να έχουμε κι εφέτος!
Πελλ. Α
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου