Απάντηση του Υπουργείου Πολιτισμού στην ερώτηση με θέμα: «Λειτουργία και αναβάθμιση του αρχαιολογικού χώρου Πελλάνας»

Δημοσιεύθηκε ως κείμενο pdf από την Βουλή των Ελλήνων

 Ημ/νία: 31/7/2020 

ΠΡΟΣ: Βουλή των Ελλήνων 
Δ/νση Κοινοβουλευτικού Ελέγχου Τμήμα Ερωτήσεων 

ΚΟΙΝ: Βουλευτή κ. Αθανάσιο Δαβάκη 

 Θέμα: Απάντηση στη με αριθμό πρωτοκόλλου 8080/8.7.2020 Ερώτηση με θέμα: «Λειτουργία και αναβάθμιση του αρχαιολογικού χώρου Πελλάνας» 

 Σε απάντηση της με αριθμ. Πρωτοκόλλου 8080/8.7.2020 Ερώτησης του Βουλευτή, κ. Αθανασίου Δαβάκη, και σύμφωνα με τα στοιχεία που έθεσαν υπόψη μας οι αρμόδιες Υπηρεσίες, σας γνωρίζουμε τα εξής: 
  Η αρχαία Πελλάνα βρίσκεται στη Βόρεια Λακεδαίμονα, στην περιοχή του ομώνυμου σύγχρονου οικισμού, στην Τ.Κ. Πελλάνας Δήμου Σπαρτιατών Π.Ε. Λακωνίας, σε απόσταση 17χλμ. ΒΑ της Σπάρτης. Στην Τ.Κ. Πελλάνας εντοπίζονται δύο μείζονος σημασίας μνημειακά σύνολα, σε απόσταση 450μ. μεταξύ τους: 
 1. Ο κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος του Μυκηναϊκού νεκροταφείου στην θέση «Σπηλιές – Πελεκητή», εκτός ορίων οικισμού (Υ.Α. 11707/14-6-1966, ΦEK 429/Β/8-7-1966). Πρόκειται για το μεγαλύτερο και καλύτερα διατηρημένο σύνολο λαξευτών θολωτών τάφων της Λακεδαίμονας, που έχει αποδώσει πληθώρα σημαντικών ευρημάτων. 
 2. Η Ακρόπολη της Πελλάνας, στο λόφο "Παλαιόκαστρο”, όπου οι αρχαιότητες που αποκαλύφθηκαν χρονολογούνται από την πρώιμη εποχή του χαλκού έως και τους ύστερους βυζαντινούς χρόνους. Στον ανωτέρω λόφο εκτεταμένη αρχαιολογική έρευνα διενεργήθηκε από τον επίτιμο έφορο αρχαιοτήτων, καθηγητή κ. Θ. Σπυρόπουλο, σε αγροτεμάχια στην κορυφή του λόφου, όπου αποκαλύφθηκε μεταξύ άλλων νεκροταφείο κιβωτιόσχημων τάφων των πρώιμων μυκηναϊκών χρόνων, μυκηναϊκό ανακτορικό συγκρότημα με κυκλώπειο τείχος, τμήμα οικισμού μυκηναϊκών και ελληνιστικών χρόνων, λείψανα τείχους ελληνιστικών χρόνων. Ο χώρος χρησιμοποιήθηκε έως την ύστερη αρχαιότητα και την περίοδο της Φραγκοκρατίας. 
 Ας σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της πενταετούς διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ -ΑΝΕΛ η προηγούμενη πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ δεν προχώρησε στην ωρίμανση των μελετών και συμπληρωματικών ανασκαφικών ερευνών, ώστε να εκτελεστούν έργα για την ανάδειξη των σημαντικών μνημείων της αρχαίας Πελλάνας. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ, στις 10.2.2016 κλιμάκιο των συναρμόδιων υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ πραγματοποίησε αυτοψία στον αρχαιολογικό χώρο του Μυκηναϊκού νεκροταφείου στη θέση «Σπηλιές-Πελεκητή». Σε συνέχεια αυτής, συντάχθηκε οδικός χάρτης περί των αναγκαίων μελετών και έργων για την προστασία του Μυκηναϊκού νεκροταφείου της Πελλάνας. Εντούτοις, δεν δόθηκε προτεραιότητα στην ωρίμανση των μελετών, ώστε να αναζητηθεί χρηματοδότηση για την εκτέλεση των έργων αποκατάστασης και ανάδειξης των μνημείων. 
 Αναλυτικότερα, το 2016 η Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων υπέδειξε τις μελέτες που απαιτούνται για τη συντήρηση και προστασία του σπουδαίου συνόλου, αλλά και για τη δημιουργία συνθηκών ασφαλούς επισκεψιμότητας, οι οποίες είναι οι κάτωθι: 
 1. Γεωλογική και γεωτεχνική μελέτη. 2. Υδρολογική – υδραυλική μελέτη. 3. Αρχιτεκτονική μελέτη ανάδειξης (διαδρομές επισκεπτών, επέκταση περίφραξης, στέγαστρα, προκατασκευασμένο φυλάκιο κτλ.). 4. Τεχνική έκθεση από το Τμήμα Λίθου της Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων. 5. Στατική μελέτη για την αντιστήριξη των πρανών των δρόμων και των ταφικών θαλάμων. 6. Σύνταξη στατικής μελέτης για την αντιστήριξη των πρανών του καταχωμένου μυκηναϊκού δρόμου του μυκηναϊκού τάφου στο ανατολικό τμήμα του. 
 Έως σήμερα, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας έχει ήδη ολοκληρώσει την, σημαντική για την εξέλιξη και των άλλων μελετών, τοπογραφική μελέτη – αποτύπωση του μυκηναϊκού νεκροταφείου και των ταφικών μνημείων με τη μέθοδο της φωτογραμμετρίας και τη χρήση 3D laser scanner. Οι υπόλοιπες μελέτες θα εκπονηθούν με μέριμνα των συναρμόδιων υπηρεσιών. 
 Επιπροσθέτως, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας επεξεργάζεται πρόταση επέκτασης της κήρυξης του μυκηναϊκού νεκροταφείου, που θα περιλαμβάνει τα αρχαιολογικά κατάλοιπα του λόφου του Παλαιοκάστρου, καθώς και πληθώρα νέων ανασκαφικών δεδομένων, που προέκυψαν κατά τις αρχαιολογικές εργασίες στο πλαίσιο κατασκευής του νέου αυτοκινητόδρομου Λεύκτρο - Σπάρτη. Παράλληλα, είναι σε εξέλιξη η σύνταξη φακέλου για την πρόταση απαλλοτρίωσης έντεκα (11) αγροτεμαχίων, δεσμευμένων λόγω των ανασκαφικών εργασιών, συνολικής έκτασης 40.987,43 τ.μ. 
 Αναφορικά με το ερώτημα για την επισκεψιμότητα των μνημείων της αρχαίας Πελλάνας, σας γνωρίζουμε ότι οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ εισηγούνται θετικά σε αιτήματα ομάδων επισκεπτών για την θέση "Παλαιόκαστρο”, οι οποίες έχουν επικεφαλής τον ανασκαφέα, κ. Θεόδωρο Σπυρόπουλο. Η επίσκεψη γίνεται με ευθύνη των διοργανωτών και με την παρουσία φύλακα αρχαιοτήτων, κατά τις περιόδους που το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες (εαρινή, θερινή και φθινοπωρινή). Εντούτοις, επισημαίνεται ότι η περιοχή του μυκηναϊκού νεκροταφείου της Πελλάνας δεν συνιστά οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας, όταν οι καιρικές συνθήκες το επιτρέπουν, διευκολύνει την επίσκεψη του χώρου από μικρές ομάδες επισκεπτών και ειδικών ερευνητών, κατόπιν υποβολής σχετικών αιτημάτων. 
 Επίσης, σας γνωρίζουμε ότι η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας προχωρά στην επικαιροποίηση και ενημέρωση του διαδικτυακού ιστότοπου του ΥΠΠΟΑ (http://odysseus.culture.gr/h/3/gh355.jsp?obj_id=2651), για το σύνολο των μνημείων της Λακωνίας). 
 Τέλος, αναφορικά με την δημοσίευση των ευρημάτων των ανασκαφών στην αρχαία Πελλάνα, σας γνωρίζουμε ότι υπάρχει εκτενής βιβλιογραφία για τα μνημεία, τόσο από τους ανασκαφείς, όσο και από ειδικούς μελετητές. Σχετικά με τα νεότερα ευρήματα των ανασκαφών του Θ. Σπυρόπουλου, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας θα παράσχει κάθε δυνατή διευκόλυνση και υποστήριξη στον ανασκαφέα για την συνέχιση της μελέτης του υλικού. 
 Κατόπιν των ανωτέρω, επισημαίνεται ότι με τον σημερινό προγραμματισμό του, το ΥΠΠΟΑ θα αντιμετωπίσει την ανάδειξη των μνημείων της αρχαίας Πελλάνας και τη θεμελίωση συνθηκών ασφαλούς προσβασιμότητας στις αρχαιότητες, με την προώθηση των απαλλοτριώσεων, την σαφή οριοθέτηση ενός ενιαίου αρχαιολογικού χώρου και την ωρίμανση εξειδικευμένων μελετών, που αποτελούν τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την ωρίμανση του έργου ανάδειξης και αποκατάστασης του συνόλου των μνημείων και της απόδοσής τους στους πολίτες.