8.5. Τα παραδοσιακά επαγγέλματα στο χωριό.

 Ποια παραδοσιακά επαγγέλματα υπήρχαν και υπάρχουν στο χωριό εκτός από αυτά της γεωργίας και της κτηνοτροφίας; 

 Καταρχάς, επειδή ο κάμπος μας είναι κατάφυτος από ελαιόδενδρα, για την παραγωγή του λαδιού υπάρχουν τα ελαιοτριβεία του Καράγιαννη και του Φιλιππόπουλου (Φασαρία), καθώς και του Μίχου παλαιότερα, με τις σειρήνες τους να ακούγονται κάθε τόσο, οξύφωνες, μέσα στην κρύα νύχτα, την εποχή της συγκομιδής των ελιών... Υπήρχαν, όμως, παλαιότερα και άλλα τρία, τουλάχιστον, λιτρουβειά. Ένα ήταν αυτό του Κων/νου Μιχαλόπουλου (Χατζή) εκεί πίσω από το Παλαιόκαστρο, στα Χατζέικα,  που είναι πλέον χάλασμα αλλά υπάρχουν ακόμα εκεί τα  μεγάλα πέτρινα στρογγυλά λιθάρια. Το άλλο ήταν του Γεωργίου Μιχαλόπουλου (Τσέκερη), το οποίο παρέλαβε κατόπιν ο γυιος του, Σταύρος Μιχαλόπουλος, που βρισκόταν κάτω στον κάμπο, στα Σιγαλέικα και είχε την εξής πρωτοτυπία: τα λιθάρια περιστρέφονταν με την βοήθεια του νερού και όχι με τα άλογα, όπως συνέβαινε με τα υπόλοιπα λιτρουβειά της εποχής εκείνης. Τέλος, το τρίτο ήταν το ελαιοτριβείο του Γκουζούλη, δίπλα στο πύργο, κοντά στο σημερινό κοινοτικό γραφείο.
 Έπειτα, υπάρχει ο μύλος του Σπύρου Δήμου μαζί με το αρτοποιείο που έχει ο γυιος του, ο Γιάννης. Προπολεμικά, όμως, αλλά και έως λίγο μετά το 1950, υπήρχε και ο νερόμυλος, που ήταν παράλληλα και ελαιοτριβείο, του Ηλία Σιγαλού (που το είχε συνεταιρικά μαζί με κάποιον Σμυρνιό από την Σπάρτη),  αλλά σήμερα έχει καταντήσει πλέον ερείπιο αυτό το ογκώδες κτίσμα, εκεί στα Χατζέικα, πίσω από το Παλαιόκαστρο. Δίπλα από την πέτρα του μύλου είχε την τουρμπίνα του ελαιοτριβείου, καθώς και μια δίχρονη ημι-ντήζελ πετρελαιομηχανή, που την χρησιμοποιούσαν όταν δεν επαρκούσε το νερό.
 Επίσης, υπήρχε μέχρι πρόσφατα το παραδοσιακό σαγματοποιείο, δηλαδή σαμαράδικο, του Παναγιώτη Βαρούτσου, που ήταν βέβαια, ταυτόχρονα, και πεταλωτήριο, στην αρχή της ανηφόρας από την Άσπρη Βρύση προς τα δυτικά του χωριού. Εκεί  τον βλέπαμε συχνά να φτιάχνει άλλοτε κάποιο σαμάρι αλόγου ή γαϊδουριού και άλλοτε να καλιγώνει, να πεταλώνει δηλαδή, κάποιο άλογο, χτυπώντας με τέχνη τα καρφιά μέσα στην οπλή του ζώου...
Ακριβώς πιο πάνω από αυτό το μαγαζί είναι και το σιδεράδικο του Νίκου Λαφογιάννη (που το συνεχίζει τώρα ο γιος του, ο Δημήτρης). Μεγάλη υπόθεση να υπάρχει τέτοιο μαγαζί, γιατί δεν είναι και εύκολο πράγμα, εδώ που τα λέμε, να συναντήσεις τέτοιου είδους εργαστήριο σε κάθε χωριό...
Επίσης, ο Χρήστος Λαφογιάννης, αδερφός του προηγούμενου, είχε ανοίξει μάντρα υλικών οικοδομής, λίγο πιο πέρα από το ελαιοτριβείο του Φιλιππόπουλου, κυρίως για τσιμεντόλιθους, που λειτουργούσε από τις αρχές της δεκαετίας του '70 μέχρι πρόσφατα.
 Παλαιότερα υπήρχαν τρία ασβεστοκάμινα στην περιοχή μας: στο Μουσουλόγλι του Παναγιώτη Αλούπη και του Ρουμελιώτη (Μακαρ/να), ενώ στα Μπιστολέικα, επάνω στον Πάρνωνα, του Ηλία Σιγαλού. Τα καμίνια αυτά απαιτούσαν μεγάλη  ποσότητα ξύλων, κυρίως πουρνάρια και άλλα δένδρα από τον  Πάρνωνα, για να διατηρούνται για πολλές ώρες σταθερά σε πολύ υψηλή θερμοκρασία, αλλά και μεγάλη τέχνη  για να λειτουργήσουν σωστά, ώστε από τις κατάλληλες πέτρες που τοποθετούσαν  κατά στοίβες περιμετρικά στα τοιχώματά τους να παραχθεί τελικά το χωρύγι [< μεσαιων. χωρύγιον < αρχ. έγχωρος + ορύσσω (= σκάβω), π.β. εγχώριος, όρυγμα], δηλ. το ασβέστι.
 Υπήρχαν, όμως, και τρία κεραμιδάδικα: του (χηρο-)Παναγιώτη Ρουμελιώτη δίπλα στο σπίτι του, στην είσοδο του χωριού, ενώ κοντά στον Αη-Γιάννη ήταν του Σπύρου Σιγαλού (Πουρνάρα) και του Ασπούλη. Το κατάλληλο χώμα το έπαιρναν από το άσπρο λινόχωμα της περιοχής Τρυπόρραχη καθώς και από τις Σπηλιές (λίγο πιο κάτω από τους μυκηναϊκούς τάφους), έφτιαχναν τον πηλό με την προσθήκη νερού, καλούπωναν τα κεραμίδια και τα έψηναν για αρκετές ώρες, ενώ στην συνέχεια τα άπλωναν στην γύρω περιοχή, για να στεγνώσουν με την βοήθεια των ακτίνων του ηλίου.
  Άλλη, βέβαια, πιο συνηθισμένη δουλειά είναι αυτή του οικοδόμου, καθώς και η πιο εξειδικευμένη τέχνη των πετράδων παλαιότερα, που έρχονταν συνήθως από τα Λαγκάδια της Αρκαδίας, όπως π.χ. ο μαστρο-Μήτσος ο Θεοδωρόπουλος...
 Επιπλέον, υπήρχε και η δουλειά του ξυλουργού, όπως π.χ. για τα δοκάρια στις σκεπές ή τα πατώματα στα σπίτια, στην οποία ξεχώριζε παλαιότερα ο Ντίνος Μπακής (Γκλίτσας), αλλά και για τα βαρέλια ή τις βουτσέλες, όπου εδώ παλαιότερα ήταν ειδικός στην κατασκευή τους ο Ντίνος Περδίκης. Αλλά υπήρχαν και ξυλοκόποι που έκοβαν τα κατάλληλα δέντρα (κυρίως κυπαρίσσια) και στην συνέχεια με την ζάκα, ένα είδος μεγάλου πριονιού, τα τεμάχιζαν και έκαναν καδρόνια, σανίδες και τα υπόλοιπα ξύλα που ήταν απαραίτητα για τις στέγες, τα πατώματα κλπ. των σπιτιών του χωριού μας.
Επίσης, στην κεντρική πλατεία υπήρχε λίγο παλαιότερα το τσαγκαράδικο του Παναγιώτη Παρασκευά, απέναντι από την ταβέρνα του Μαλλιαρού, ενώ ακόμη πιο παλιά ήταν τσαγκάρης στο χωριό ο γερο-Μπιστόλας (Γιδάρης).
 Αλλά υπήρχε και μελισσοκόμος παλαιότερα, που δεν είναι άλλος από τον διατελέσαντα αρκετές φορές πρόεδρο του χωριού, τον Γιάννη Γκλέκα, που τον βλέπαμε συχνά να μεταφέρει τις κυψέλες του με εκείνο το γαλάζιο φορτηγό που είχε στις δεκαετίες του '70 και '80.
 Ακόμα, υπήρχε παλαιότερα και το περιστασιακό επάγγελμα του κουρέα, όπου εδώ για παράδειγμα μπορούν να αναφερθούν ο, περίφημος για τα αστεία του, Γιώργης Ρασσιάς (Τασονάκος), καθώς και ο Σπύρος Ρασσιάς (Μελιγκόνης) που είχε και κανονικό κουρείο.
 Υπήρχαν, βέβαια, και άλλα περιστασιακά (παρα)επαγγέλματα, όπως του "οδοντίατρου" (όπου πάλι εδώ ήταν σχετικός ο Σπύρος Ρασσιάς), του "κτηνίατρου" (π.χ. ο Δημήτρης Μιχαλόπουλος [Τσέκερης] και ο Πολύδωρος Βαρούτσος) για να ξεγεννάει ζώα ή να τους βάζει νάρθηκες κ.ά., αλλά και της μαμμής (π.χ. η Μαρίκα Παπαζήτη, η μάνα του Ασπούλη και η μάνα των Γιάννη και Χρήστου Κουλόγιαννη) κλπ... Θα πρέπει να προσθέσουμε εδώ πόσο πολυτεχνίτης και πολυπράγμων γενικώς ήτανε και ο Λεωνίδας Μπιστόλας (πατέρας του οργανοπαίκτη Γιώργη Μπιστόλα), τον οποίο μεταξύ άλλων όλοι λίγο πολύ τον θυμόμαστε ..που επιδιόρθωνε κάθε τόσο το ρολόι του καμπαναριού! Σίγουρα, όμως, όλοι οι παλαιότεροι τον θυμόμαστε και ως ντελάλη να  φωνάζει δυνατά και να ανακοινώνει τις τοπικές ειδήσεις (π.χ. Ακούσατε... ακούσατε... αύριο θα γίνει διακοπή του νερούουουου...). Αλλά υπήρχε και ο νεροφόρος κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, για να ρυθμίζει το πώς θα γίνει το πότισμα με το νερό του Βιρού από το ένα χωράφι στο επόμενο, χωρίς καθυστέρηση και με αλληλουχία, ακόμα και καθ' όλη την διάρκεια της νύχτας.
 Για την παραδοσιακή υφαντουργία και τις υφάντριες (τις 2 Σταυρογιωργέισσες και την Ρηγίνα Χελιώτη) αναφερθήκαμε αναλυτικά παλαιότερα, στο 5.2 άρθρο μας, αλλά θα πρέπει να προσθέσουμε εδώ πως υπήρχαν, και υπάρχουν, παράλληλα και οι μοδίστρες, όπως π.χ. η Μαργαρίτα Λαφογιάννη, η Κρυστάλλω Βαρούτσου, η Αφροδίτη Χελιώτη και η Μαρία Περδίκη.
 Για τα παντοπωλεία-καφενεία και τις ταβέρνες έχουμε αναφέρει διεξοδικά στο 7.1 άρθρο μας τόσο τις θέσεις τους όσο και όλα τα ονοματεπώνυμα των ιδιοκτητών τους.
 Τέλος, για τους παραδοσιακούς οργανοπαίκτες (Παναγιώτη Αλούπη και Γιώργη Μπιστόλα, καθώς και τους υπόλοιπους των γύρω χωριών) αναφερθήκαμε πρόσφατα στο 8.1 άρθρο μας, το σχετικό με τα πανηγύρια της περιοχής μας. Θα πρέπει, όμως, εδώ να προσθέσουμε εν κατακλείδι και τους αρκετούς ιεροψάλτες του χωριού μας: Κώστας Μπακής (Σπαράγγης) και ο γυιος του Φίλιππος Μπακής, Νίκος Σμυρνιός, Δημήτρης Περδίκης (Κουτρής), Γιάννης Ρουμελιώτης (Μακαρ/νας), Γιώργος Κουλόγιαννης, ο δάσκαλος Κώστας Παπαδόπουλος, ο καθηγητής-φυσικός Σταύρος Μαχαίρας κ.ά.

Πελλ. Α